Kỹ năng giao tiếp giữa kế toán và doanh nghiệp: Khoảng cách vô hình quyết định rủi ro

Hai Anh HR

19 thg 12, 2025

Trong nhiều doanh nghiệp, kế toán và chủ doanh nghiệp làm việc với nhau mỗi ngày, nhưng lại hiếm khi thực sự hiểu nhau. Một bên nói bằng ngôn ngữ số liệu, chứng từ, quy định; bên còn lại nói bằng mục tiêu kinh doanh, dòng tiền và áp lực thị trường. Khi hai ngôn ngữ này không gặp nhau, rủi ro bắt đầu hình thành.

Không ít sai sót kế toán thuế không xuất phát từ thiếu chuyên môn, mà từ giao tiếp không đầy đủ hoặc không đúng cách. Vì vậy, kỹ năng giao tiếp giữa kế toán và doanh nghiệp không chỉ là kỹ năng mềm, mà là một yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn và hiệu quả vận hành.

1. Vì sao giao tiếp giữa kế toán và doanh nghiệp thường gặp trục trặc?

Một trong những nguyên nhân phổ biến là sự khác biệt về góc nhìn. Kế toán quan tâm đến tính đúng – đủ – hợp lệ, trong khi chủ doanh nghiệp quan tâm đến tốc độ, chi phí và kết quả. Khi không hiểu rõ áp lực của nhau, hai bên dễ rơi vào trạng thái phòng thủ: kế toán sợ bị quy trách nhiệm, chủ doanh nghiệp sợ bị “làm khó”.

Ngoài ra, nhiều kế toán có xu hướng chỉ báo cáo khi có vấn đề phát sinh, thay vì trao đổi sớm. Ngược lại, không ít chủ doanh nghiệp lại đưa ra quyết định kinh doanh trước, rồi mới hỏi kế toán sau. Sự lệch pha này khiến giao tiếp trở nên bị động và dễ dẫn đến sai sót.

2. Khi giao tiếp kém, rủi ro không nằm trên giấy tờ mà nằm trong quyết định

Giao tiếp kém không chỉ khiến công việc chậm trễ, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định kinh doanh. Ví dụ, khi kế toán không giải thích rõ hệ quả thuế của một khoản chi, chủ doanh nghiệp có thể chấp nhận rủi ro mà không lường trước hậu quả.

Ngược lại, khi chủ doanh nghiệp không chia sẻ kế hoạch kinh doanh kịp thời, kế toán sẽ không thể chuẩn bị phương án ghi nhận phù hợp. Kết quả là số liệu bị điều chỉnh vội vàng, báo cáo thiếu nhất quán, và rủi ro pháp lý dần tích tụ.

3. Kế toán cần học cách nói ngôn ngữ của doanh nghiệp

Một trong những kỹ năng quan trọng nhất của kế toán là chuyển ngữ số liệu. Thay vì nói “chi phí này không hợp lệ”, kế toán có thể nói rõ: “Nếu chi khoản này, doanh nghiệp có thể bị loại chi phí khi quyết toán và phát sinh thêm thuế TNDN”.

Khi kế toán trình bày vấn đề gắn với dòng tiền, lợi nhuận và rủi ro cụ thể, chủ doanh nghiệp sẽ dễ hiểu và dễ hợp tác hơn. Giao tiếp hiệu quả không phải là nói nhiều thuật ngữ chuyên môn, mà là giúp người nghe hiểu để ra quyết định đúng.

4. Doanh nghiệp cũng cần lắng nghe kế toán

Giao tiếp là hai chiều. Chủ doanh nghiệp cần xem kế toán là người đồng hành, không chỉ là người ghi sổ hay “xử lý giấy tờ”. Khi kế toán cảnh báo rủi ro, đó không phải là sự cản trở, mà là tín hiệu cần cân nhắc.

Việc tạo không gian để kế toán được trao đổi thẳng thắn giúp doanh nghiệp phát hiện sớm vấn đề. Một môi trường mà kế toán sợ nói thật sẽ dẫn đến báo cáo “đẹp”, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro dài hạn.

4.1. Giao tiếp sớm tốt hơn giao tiếp khi đã muộn

Nhiều vấn đề kế toán – thuế có thể được xử lý gọn nhẹ nếu được trao đổi từ đầu. Ví dụ, khi ký hợp đồng, nếu kế toán được tham gia tư vấn sớm, nhiều rủi ro về hóa đơn, thuế suất hay phương thức thanh toán có thể được tránh ngay từ đầu.

Ngược lại, khi giao tiếp chỉ diễn ra lúc đã phát sinh sai sót, chi phí sửa chữa thường cao hơn rất nhiều. Giao tiếp sớm giúp doanh nghiệp chủ động, thay vì bị động đối phó.

4.2. Kỹ năng đặt câu hỏi quan trọng hơn việc đưa ra mệnh lệnh

Một kỹ năng giao tiếp hiệu quả là biết đặt câu hỏi đúng. Thay vì yêu cầu kế toán “làm sao cho thuế thấp nhất”, chủ doanh nghiệp có thể hỏi “có phương án nào hợp pháp để tối ưu thuế mà không tăng rủi ro?”.

Ngược lại, kế toán cũng cần học cách hỏi về mục tiêu kinh doanh, kế hoạch mở rộng, hoặc thay đổi mô hình hoạt động. Những câu hỏi này giúp kế toán hiểu bối cảnh và đưa ra tư vấn phù hợp hơn.

5. Giao tiếp tốt giúp xây dựng niềm tin và minh bạch

Khi kế toán và doanh nghiệp giao tiếp tốt, niềm tin được hình thành. Niềm tin này giúp giảm áp lực kiểm soát, giảm nhu cầu làm đẹp số liệu, và tăng tính minh bạch trong quản trị.

Một hệ thống giao tiếp rõ ràng cũng giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh hơn khi có thay đổi về chính sách thuế hoặc quy định pháp luật. Thay vì hoang mang, hai bên có thể cùng nhau phân tích và điều chỉnh kịp thời.

Kỹ năng giao tiếp giữa kế toán và doanh nghiệp không phải là yếu tố phụ, mà là nền tảng của quản trị an toàn và hiệu quả. Khi hai bên hiểu nhau, số liệu không chỉ để báo cáo, mà trở thành công cụ ra quyết định.

Trong bối cảnh môi trường pháp lý ngày càng chặt chẽ, giao tiếp tốt giúp doanh nghiệp giảm rủi ro, tăng minh bạch và phát triển bền vững. Kế toán không chỉ là người giữ sổ, mà là cầu nối quan trọng giữa số liệu và chiến lược kinh doanh.