Tinh thần Omotenashi trong văn hóa Nhật Bản

Đã từ lâu, những sản phẩm, dịch vụ của người Nhật luôn được thế giới đánh giá rất cao không chỉ về chất lượng mà còn là cách họ tiếp đãi khách hàng của mình. Đó là sự tiếp đón, phục vụ và chăm sóc khách hàng với tất cả sự tận tụy và tinh tế nhất, được biết đến với tên gọi Omotenashi.

1. Tinh thần Omotenashi trong văn hóa Nhật Bản

Theo Toru Yamajo (2014), từ Omotenashi bắt nguồn từ động từ 持て成す (Motenasu), có nghĩa là chiêu đãi. Hay ở một lý giải khác là Omotenashi được viết theo Kanji 表なし. Theo đó, 表 (Omote) nghĩa là mặt ngoài, なし (Nashi) có nghĩa là không, dựa vào đó có thể diễn giải rằng không có mặt ngoài đồng nghĩa cũng không có mặt trong. Như vậy, Omotenashi có thể hiểu là những hành động từ tâm, trong sạch không vụ lợi.

Có thể nói tinh thần Omotenashi là một trong những nét đặc trưng trong văn hóa của người Nhật bắt nguồn từ văn hóa trà đạo xưa

. Khi đón tiếp khách đến thưởng trà, người chủ nhà cần phải giữ một thái độ khiêm tốn, hay trong buổi tiệc trà, người chủ nhà phải đích thân pha trà và đưa tận tay cho khách. Do đó, trà đạo là một trong những hình thức rèn luyện tinh thần thông qua những nghi lễ trong buổi tiệc trà, một cách để con người lĩnh hội những đạo lí lẽ phải, và hơn nữa một cách để trau dồi tinh thần hiếu khách Omotenashi.

2. Các nguyên tắc trà đạo - khởi nguồn cho tinh thần Omotenashi

Ngoài ra, trong trà đạo có 7 nguyên tắc chung, và sau này cũng là khởi nguồn cho tinh thần Omotenashi, đó là:

Phải pha trà sao cho người uống cảm thấy thoải mái

Phải đặt đủ than để trà sôi

Giống như những bông hoa trên cánh đồng (trong không gian thưởng thức trà đạo cần có một bông hoa)

Mùa hè mát mùa đông ấm (tạo không khí mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông)

Đi trước thời gian (để tránh sự hối hả)

Cẩn tắc vô áy náy

Trân trọng vị khách của mình

3. Omotenashi trong kinh doanh và đời sống Nhật Bản

Bắt nguồn từ văn hóa trà đạo, Omotenashi sau đó đã được nâng lên thành một nét “văn hóa” đặc sắc trong kinh doanh. Đối với người Nhật, Omotenashi chính là chiếc chìa khóa để mở cửa trái tim của khách hàng, tiến tới thành công trong việc kinh doanh của mình.
Một trong những nơi cho thấy rõ nhất tinh thần Omotenashi chính là các lữ quán (旅館 - Ryokan). Ở đó, những nữ tiếp viên (được biết đến với tên gọi Okami) sẽ đảm nhận những nhiệm vụ như dọn dẹp, sửa soạn, trang trí phòng, và đặc biệt là phục vụ khách theo nhu cầu. Ví dụ, họ sẽ mang đồ ăn lên đến tận phòng khách, hay thậm chí là thay đổi món ăn tùy theo thể trạng hay khẩu vị của khách.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể bắt gặp tinh thần Omotenashi trong đời sống thường ngày của người Nhật. Một trong số đó có thể kể đến như việc nhân viên nhà hàng dành sự quan tâm đến những người có dắt theo con nhỏ hay phụ nữ mang thai; tạo bất ngờ cho khách vào ngày sinh nhật; hay nhớ những yêu cầu đặc biệt của khách dù họ chỉ mới đến một lần, v.v. Không những vậy, người Nhật còn có những món đồ khiến nhiều du khách bất ngờ, ví dụ như những chiếc giỏ để khách bỏ đồ dùng cá nhân tại những cửa hàng McDonald, đồ che mặt giúp tránh việc mỹ phẩm bị dây lên áo lúc thay đồ tại Uniqlo, hay những chiếc máy bọc dù để tránh việc làm ướt sàn và tiện hơn cho việc đi lại của khách hàng...

Như vậy có thể nói, tinh thần Omotenashi được thế giới chú ý và biết đến như một trong những nét văn hóa truyền thống tuyệt vời của Nhật Bản. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một số ý kiến cho rằng việc áp dụng tinh thần Omotenashi vẫn còn mang đậm nét hình thức, thái quá khiến khách hàng thiếu tự nhiên hay giảm năng suất của nhân viên. Từ những ý kiến đó, có thể nhận thấy rằng cốt lõi của việc áp dụng tinh thần Omotenashi chính là việc đặt mình vào cảm nhận của khách hàng chứ không chỉ là việc thực hiện các lễ nghi theo hình thức.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về điều này?