Lí thuyết của Modigliani và Miller (Modigliani-Miller theorem - M&M) là gì?

AGS Trinh HR

14 thg 5, 2024

Cấu trúc vốn là một trong những vấn đề cốt lõi của tài chính doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị, mức độ rủi ro và chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp. Trong lĩnh vực này, lý thuyết Modigliani và Miller (M&M) được xem là nền tảng quan trọng, đặt cơ sở cho hầu hết các nghiên cứu hiện đại về mối quan hệ giữa vốn chủ sở hữu, nợ vay và giá trị doanh nghiệp. Bài viết này giới thiệu khái quát lý thuyết Modigliani và Miller, làm rõ các mệnh đề cơ bản cùng những giả định của mô hình, qua đó giúp người đọc hiểu được vai trò và ý nghĩa của lý thuyết này trong việc phân tích cấu trúc vốn của doanh nghiệp.

I. Lí thuyết của Modigliani và Miller (M&M)

Khái niệm

Lí thuyết của Modigliani và Miller trong tiếng Anh được gọi là Modigliani-Miller theorem - M&M.

Lí thuyết của Modigliani và Miller (1958) là lí thuyết đầu tiên nghiên cứu về cấu trúc vốn của doanh nghiệp và đây cũng là nền tảng cơ sở để các lí thuyết sau này ra đời.

Lí thuyết của Modigliani và Miller cho rằng trong một thị trường hoàn hảo, cơ cấu vốn không ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp.

II. Các mệnh đề

Theo như mệnh đề Modigliani và Miller 1, trong một thị trường cạnh tranh hoàn hảo, tất cả các kết hợp giữa vốn chủ sở hữu và nợ phải trả là như nhau. Hay nói cách khác, giá trị của một doanh nghiệp không phụ thuộc vào lượng cổ phần được phát hành mà chỉ phụ thuộc vào lượng tài sản của doanh nghiệp đó.

Cũng có thể hiểu mệnh đề Modigliani và Miller 1 theo hướng đó là bất kì lựa chọn tài chính như thế nào, dù là sử dụng vốn chủ sở hữu hay lựa chọn nợ ngắn hạn hoặc dài hạn thì giá trị của doanh nghiệp là không thay đổi (Brealey và các cộng sự, 1984).

Cụ thể hơn, theo như Myers (1984), bảng cân đối kế toán của một doanh nghiệp dùng để giả thích chi tiết mệnh đề Modigliani và Miller 1. Dựa vào bảng dưới đây ta thấy, giá trị của doanh nghiệp là không thay đổi cho dù có sự thay đổi tỉ lệ giữa nợ và vốn chủ sở hữu.

Bảng cân đối trong mệnh đề Modigliani và Miller 1

Trong trường hợp này, các nhân tố có thể ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp chỉ đến từ những nhân tố phía bên trái của bảng cân đối. Chính vì thế, giá trị của tài sản và các cơ hội phát triển là không đổi.

Ngược lại, nếu như các cơ hội phát triển của công ty thay đổi, vốn lưu động sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến sự thay đổi trong việc định giá doanh nghiệp. Bởi vậy, một giả thiết quan trọng trong mệnh đề Modigliani và Miller 1 đó chính là sự không thay đổi của các nhân tố nằm phía bên trái của bảng cân đối.

Theo như Wald (1999), trong mệnh đề này, doanh nghiệp có thể sử dụng các nguồn vốn mà không phải quan tâm nguồn vốn đó đến từ nợ hay vốn chủ sở hữu.

Bên cạnh đó, mệnh đề Modigliani và Miller 2 là sự phát triển từ mệnh đề số 1, đã minh chứng rằng chi phí vốn bình quân gia quyền (WACC) sẽ là không đổi ngay cả khi công ty thay đổi cấu trúc vốn của họ.

Trong trường hợp này, các cá nhân và doanh nghiệp đều được hưởng một lãi suất vay chung trên thị trường. Bên cạnh đó, lợi ích từ lá chắn thuế cũng bị loại bỏ trong lí thuyết này.

Nói tóm lại, cả 2 mệnh đề Modigliani và Miller đều giả định rằng, thị trường vốn là cạnh tranh hoàn hảo, không có sự tồn tại của thuế, không có chi phí giao dịch cũng như không có chi phí phá sản.

Đây là một điều rất phi thực tế. Tuy nhiên, 2 mệnh đề của Modigliani và Miller cũng tạo nên những tiền đề phát triển các lí thuyết về cấu trúc vốn của doanh nghiệp sau này.

Kết luận

Mặc dù dựa trên các giả định mang tính lý tưởng như thị trường vốn hoàn hảo, không có thuế và không tồn tại chi phí giao dịch hay chi phí phá sản, lý thuyết Modigliani và Miller vẫn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong tài chính doanh nghiệp. Hai mệnh đề của M&M đã chỉ ra rằng, trong những điều kiện nhất định, cấu trúc vốn không làm thay đổi giá trị doanh nghiệp và chi phí vốn bình quân gia quyền có xu hướng không đổi. Từ nền tảng của lý thuyết này, nhiều mô hình và quan điểm thực tiễn hơn về cấu trúc vốn đã được phát triển nhằm phản ánh đúng hơn bối cảnh thị trường thực tế. Do đó, việc hiểu rõ lý thuyết Modigliani và Miller không chỉ giúp nâng cao kiến thức tài chính mà còn là cơ sở để doanh nghiệp và nhà quản lý đưa ra các quyết định tài chính phù hợp trong thực tiễn.