Lễ hội Ariêu ping của người Tà Ôi (Pa cô)

Công ty TNHH Kế toán - Kiểm toán AGS nằm trong hàng đầu những đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, và tư vấn thuế tài chính. Cùng với chất lượng dịch vụ tốt và uy tín, Công ty đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành nghề, để phục vụ công việc thì các kiến thức liên quan đến ngành nghề là điều vô cùng cần thiết cho mỗi cá nhân trong tập thể. Hôm nay Công ty AGS sẽ giới thiệu đến các bạn một di sản văn hóa phi vật thể đó chính là lễ hội Ariêu ping của người Tà Ôi (Pa cô), một trong những di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam được lưu truyền và bảo tồn qua nhiều thế hệ dân tộc, nay chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu những giá trị cốt lõi và vẻ đẹp của di sản văn hóa của Việt Nam.

Lễ hội Ariêu piing còn gọi lễ nhà mồ, lễ cải táng của đồng bào dân tộc thiểu số Pa cô. Lễ hội được tổ chức 10 năm, 20 năm hoặc 30 năm một lần, tùy theo điều kiện kinh tế của từng vùng. Lễ hội thường diễn ra từ 2 - 3 ngày vào mùa xuân. Đây là lễ hội lớn nhất của người Pa cô nhằm tỏ lòng tôn kính, tưởng nhớ đến những người đã khuất. Đồng thời thông qua lễ hội còn thể hiện sự đoàn kết gắn bó huyết thống trong cộng đồng dân cư, cùng chung tay xây dựng bản làng no ấm.

Theo phong tục truyền thồng từ xa xưa, lễ hội Ariêu ping (lễ cải táng) của đồng bào Pa kô được tổ chức với mục đích đem lại sự bình yên, siêu thoát cho những người đã khuất, mang lại cho dân làng một cuộc sống ổn định, không ốm đau, bệnh tật.. Vào dịp lễ hội Ariêu ping, người Pa kô huy động cả cộng đồng thực hiện việc cải táng người chết, xây sửa, trang trí lại lăng mộ tổ tiên và coi đây là công việc chung của cả cộng đồng. Già làng dân tộc Pa kô Hồ Văn Hạnh ở thôn Lê Triêng, xã Hồng Trung, huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế, nơi đồng bào dân tộc Pa kôvẫn duy trì lễ hội A riêu ping, cho biết: “ Phong tục quan trọng nhất của người Pa kô có đặc điểm khác với các dân tộc khác và mang nét đặc trưng riêng của dân tộc Pa kô chính là phong tục cải táng gọi là lễ hội Ariêu ping. Đây là phong tục duy nhất chỉ có ở những nơi đồng bào Pa kô sinh sống. Vào ngày lễ hội, cả làng cùng thực hiện lễ cải táng, xây lại lăng mộ cho các bậc tổ tiên, người đã khuất, chứ không làm riêng theo dòng họ hay gia đình.”

Lễ hội Ariêu Ping thường được tổ chức 5-7 năm một lần, tùy theo điều kiện kinh tế của từng vùng và lễ hội thường diễn ra từ 2-3 ngày. Đây là lễ hội lớn, nên mọi gia đình trong làng đều chuẩn bị lễ vật cúng, lương thực, thực phẩm để thết đãi khách quý đến dự lễ hội. Ngày đầu tiên của lễ hội, người dân trong làng tụ họp cùng nhau làm một ngôi nhà ngay giữa trung tâm, nơi tổ chức lễ hội. Ngôi nhà này có tên gọi là Ân Trạp, là nơi để tro cốt của người đã khuất và những đồ cúng tế. Các nghi lễ trong lễ hội Ariêu ping diễn ra rất quy củ. Lễ chính được bắt đầu vào ngày thứ hai khi các Ra Gioóc (khách ở các bản xung quanh) trong bộ quần áo truyền thống cùng các loại nhạc cụ như tù và, cồng chiêng, trống... nhảy múa từ đầu bản hướng về phía trung tâm hát hò vui nhộn. Trong đoàn, nhiều người mang trang phục đặc biệt tượng trưng cho những gì tinh túy nhất của Đất và Trời với những thông điệp và ý nghĩa riêng. Đoàn người đi thành vòng tròn xung quanh bãi đất Pa Roong để thực hiện nghi lễ. Những cây nêu sẽ được những họ tộc có người đã khuất dựng lên để buộc trâu, bò, dê, lợn xung quanh phỏng theo nghi lễ tế thần. Tâm điểm của lễ hội, già làng đọc lời khấn mời tổ tiên ở thế giới bên kia về chứng giám lòng thành kính của con cháu và dân làng. Lời khấn có đoạn: “ Hôm nay, chúng tôi là con cháu và dân làng Lê Triêng theo tục lệ ngày xưa, tổ chức lễ Ariêu ping. Chúng tôi mời cả khách gần xa đến dự lễ. Lễ hội này là lễ hội đông vui, nên mời các vị tổ tiên về dự chung vui với con cháu trong ngày hội lớn. Chúng tôi sẽ tu sửa, làm mới nhà cửa mới cho các vị và mong các bậc tổ tiên phù hộ cho con cháu đang sống trên trần gian có sức khỏe, làm ăn ngày càng phát đạt…”

Ngày thứ hai diễn ra lễ hội là liên hoan văn hóa cồng chiêng và các môn thể thao truyền thống. Dân làng lại tụ tập quanh các trường thi đấu, những thanh niên khỏe mạnh tham gia cuộc thi đẩy gậy, những người khéo léo thì tham gia cuộc thi bắn nỏ trong tiếng reo hò cổ vũ. Trong các ngày diễn ra lễ hội, tiếng trống, tiếng cồng chiêng vang lên không ngừng nghỉ, số thanh niên trong làng thay phiên nhau đánh trống, hò reo suốt cả ngày đêm.

Đến ngày cuối là ngày thể hiện nét tâm linh của đồng bào, bởi hôm đó mọi người đưa tiễn hương hồn tổ tiên về nơi an nghỉ cuối cùng.Trong khi các hoạt động khác diễn ra thì tiếng cồng chiêng, tiếng trống ở nhà viếng Ân Trạp vẫn không ngừng vang lên. Những người thân ở xa, hoặc bà con làng xóm sẽ vào thắp hương, cúng viếng. Trước đó, một số người được giao công việc vào rừng ma cất bốc tro cốt của những người đã khuất đựng trong các hộp nhỏ rồi đưa về để ngày cuối của lễ hội sẽ được cải táng ở các nhà mồ mà dân làng chuẩn bị sẵn. Bà Hoàng Thi Liên, cán bộ nghiên cứu dân tộc, cho biết: “Ariêu ping là một lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Pakô. Lễ hội sau khi được khôi phục đã loại bỏ những hủ tục lạc hậu, giữ lại những nét đẹp văn hóa, là dịp để đồng bào Pakô thể hiện sự tri ân với dòng họ, tổ tiên cũng như tăng cường khối đoàn kết trong cộng đồng dân cư”.

Điều có ý nghĩa đặc biệt trong lễ hội Ariêu Ping, đây còn là dịp để người dân cùng ngồi lại, bàn bạc và tìm cách giải quyết các vấn đề vướng mắc cả về phong tục tập quán lẫn đời sống. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều hoạt động văn hóa truyền thống cũng được lồng ghép như giao lưu cồng chiêng, bắn nỏ, đẩy gậy... góp phần ''đánh thức'' những giá trị văn hóa đang mai một dần.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề trong ngành nghề cũng như là các giá trị văn hóa của hai dân tộc Việt Nam - Nhật Bản. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.