Công ty TNHH Kế toán - Kiểm toán AGS nằm trong hàng đầu những đơn vị chuyên
cung cấp các dịch vụ Kế toán, Kiểm toán, và tư vấn thuế tài chính. Cùng với
chất lượng dịch vụ tốt và uy tín, Công ty đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành
nghề, để phục vụ công việc thì các kiến thức liên quan đến ngành nghề là điều
vô cùng cần thiết cho mỗi cá nhân trong tập thể. Hôm nay Công ty AGS sẽ giới
thiệu đến các bạn một di sản văn hóa phi vật thể đó chính là nghi lễ Não Lũng
(Cúng rừng) của người Mông, một trong những di sản văn hóa của dân tộc Việt
Nam được lưu truyền và bảo tồn qua nhiều thế hệ dân tộc, nay chúng ta hãy cùng
nhau tìm hiểu những giá trị cốt lõi và vẻ đẹp của di sản văn hóa của Việt
Nam.
Nghi lễ cúng rừng được mọi người biết đến như là dịp bà con thôn bản cầu
nguyện, mong muốn về cuộc sống ấm no, đồng thời quy ước bảo vệ những cánh rừng
nguyên sinh. Theo các già làng, nghi lễ này có nguồn gốc từ hàng trăm năm
trước, Lễ cúng rừng còn có ý nghĩa đoàn kết trong cộng đồng các thôn bản người
Mông ở khu vực biên giới, nhằm giữ gìn bình yên cho bản làng, tương trợ lẫn
nhau trước thế lực của kẻ thù ngoại bang.
Rừng thiêng tiếng Mông gọi là “Lùng sán”. Theo các già làng và Người có uy tín
trong cộng đồng, nghi lễ cúng rừng trên địa bàn bắt đầu được tổ chức từ thời
vua Tự Đức (1848-1883). Khi đó, Nhân dân cùng 2 vị tộc trưởng là Giàng Chẩn
Mìn và Giàng Chẩn Hùng đã chọn khu rừng thôn Lùng Sán (xã Lùng Thẩn) làm lễ ăn
thề, nguyện chung sức cùng Nhân dân các dân tộc đứng lên khởi nghĩa chống lại
quân giặc Cờ Vàng do Hoàng Sùng Anh (đóng đại bản doanh bên đất Hà Giang) cầm
đầu đi cướp bóc dân làng. Không chịu khuất phục trước nạn thổ phỉ nhũng nhiễu,
dưới sự chỉ huy của 2 tộc trưởng, đồng bào các dân tộc Si Ma Cai cùng Nhân dân
ở các xã trong huyện đoàn kết chống lại giặc Cờ Vàng, nhanh chóng giành thắng
lợi, đem lại sự bình yên cho Nhân dân.
Ông Cư Seo Sùng, Người có uy tín của Si Ma Cai cho biết, để tưởng nhớ công lao
của hai vị tộc trưởng, Nhân dân các dân tộc Si Ma Cai đã chọn ngày Thìn tháng
2 và tháng 6 âm lịch hằng năm làm lễ dâng hương, cảm tạ công đức; đồng thời
“cầu cho những cánh rừng sinh sôi, phát triển, nuôi sống con người, mùa màng
bội thu, nhà nhà no ấm, hòa thuận, bình an, hạnh phúc”.
Theo ông Vù Seo Phần (xã Si Ma Cai), do đặc thù ở vị trí giáp biên, dân cư
thưa thớt nên tình trạng giặc phỉ quấy nhiễu, cướp của cải của bà con diễn ra
thường xuyên. Vì vậy, việc tổ chức nghi lễ ăn thề bảo vệ rừng là dịp để đại
diện các thôn bản trên địa bàn các xã (nơi tổ chức nghi lễ cúng rừng của huyện
Si Ma Cai và các xã lân cận) cùng giao ước với nhau thông qua việc đồng lòng
tương trợ khi giặc giã đến, ôn lại lịch sử đoàn kết chống giặc giã, giữ yên bờ
cõi. Do vậy, nghi lễ cúng rừng gắn với tục ăn thề bảo vệ rừng của người Mông
Si Ma Cai còn có ý nghĩa quan trọng, đó là tinh thần đoàn kết, cùng nhau đấu
tranh chống các nạn giặc giã, thổ phỉ nơi biên viễn.
Đối với đồng bào Mông, rừng thiêng có nghĩa rất quan trọng trong cộng đồng
làng bản. Rừng thiêng trong làng thường được giao cho một hoặc hai người quản
lý phụ trách giải quyết mọi hoạt động liên quan đến cộng đồng và nghi lễ tâm
linh trong một năm. Ngay từ xa xưa, đồng bào Mông nơi đây đã linh thiêng hóa
khu rừng với ý thức tự nguyện bảo vệ các vị thần phụ trợ cho thôn bản. Ông
Trần Hoài Long, Phó Trưởng phòng Văn hóa huyện Si Ma Cai cho biết, nghi lễ
cúng rừng ở thôn Phố Cũ (xã Si Ma Cai) và thôn Lùng Sán (xã Lùng Thẩn) là
những nơi tổ chức nghi lễ to nhất vùng, bài bản nhất.
Khu rừng cúng của xã Lùng Thẩn là rừng già nguyên sinh, trong rừng có nhiều
cây cổ thụ, có cây to đến 6-8 người ôm không xuể. Khu rừng cúng ở xã Si Ma Cai
nằm ngay tại đầu thôn Phố Cũ là nơi bảo vệ toàn bộ Nhân dân vùng Si Ma Cai
bình an, làm ăn phát triển. Trong khu rừng có nhiều cây quý hiếm, nhưng có một
cây cổ thụ to nhất được coi là cây thiêng, không ai dám chặt phá, đó là cây đa
cổ thụ. Dưới gốc cây thiêng là nơi để tổ chức các nghi lễ cầu cúng, mọi người
đều tự nguyện bảo vệ không một ai dám vi phạm các điều quy định tại rừng hay
làm những việc không được phép diễn ra trong khu rừng.
Nghi lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai diễn ra gồm hai phần chính là
phần lễ và phần hội. Người Mông quy định, lễ vật dâng cúng các vị thần trong
nghi lễ cúng rừng phải thực hiện vào giờ Thìn. Buổi sáng, thầy cúng dẫn đầu
đoàn người đi lên rừng cấm. Đi đầu là thầy cúng chính, sau đó là Người có uy
tín trong thôn bản, trưởng thôn, người được bầu chủ rừng, tiếp theo đến thầy
cúng phụ (nếu có), đi sau là các thành viên đại diện cho các gia đình trong
thôn bản. Đến nơi, mọi người tập trung dưới gốc cây cổ thụ, thầy cúng thực
hiện nghi lễ cúng lần thứ nhất dâng đồ sống, nghi lễ lần thứ hai cúng đồ chín.
Trong không gian thiêng, thời gian thiêng, địa điểm thiêng, nghi lễ ăn thề bảo
vệ rừng của người Mông ở Si Ma Cai diễn ra từ sáng sớm đến xế chiều. Thời
gian, cách thức tổ chức cúng theo một tiến trình đan xen giữa các nghi lễ và
hội, sau nghi thức cúng sống thì mọi người lại nghỉ ngơi tại rừng cùng hưởng
thụ rượu lộc, trò chuyện, tâm tình. Sau đó tiến hành nghi lễ cúng chín xong,
mọi người tiếp tục ăn uống ngay tại rừng. Dưới tiết trời se lạnh của mùa xuân,
cộng thêm không khí tĩnh lặng của núi rừng thiêng, con người và thiên nhiên
như hòa vào một, gắn bó với nhau khó tách rời.
Trong ngày hội, các lễ vật sau khi dâng cúng sẽ được chia đều cho từng người.
Ai cũng được ăn một miếng thịt nhỏ, uống chén rượu lộc... Mọi người cùng quây
quần nghe các già làng, trưởng bản hoặc thầy cúng phổ biến các quy ước, hương
ước bảo vệ rừng thiêng, rừng đầu nguồn... bảo đảm không ai trong thôn bản vi
phạm quy ước đặt ra.
Nghi lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai tồn tại qua nhiều thế kỷ từ thời
phong kiến đến nay, liên tục bồi đắp thêm những nét phong tục đặc sắc, phù
hợp, làm dày thêm giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Thông qua
nghi lễ, giữa con người và thiên nhiên có lời cam kết sống hòa hợp, hòa thuận
với tự nhiên, thiên nhiên, bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các nghi thức ăn
thề, quy ước cùng cam kết trong cộng đồng các thôn bản trên địa bàn khi nghe
tiếng súng báo hiệu giặc giã đến phải đồng lòng, dốc sức cùng nhau chống lại
kẻ thù, bảo vệ bình yên cho thôn bản vẫn được duy trì cho đến ngày nay.
Mang đậm ý nghĩa tâm linh và nhân văn, ngày 15/3 vừa qua, Lễ cúng rừng của
người Mông ở Si Ma Cai đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp Bằng công
nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Sự ghi nhận này càng khắc sâu
lòng tự hào của mỗi người dân Si Ma Cai về nghi lễ độc đáo của mình trong sự
đa dạng và thống nhất, góp phần vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa
dân tộc Lào Cai.
Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết của chúng tôi. Hi vọng
bài viết có thể cung cấp cho bạn sẽ có những thông tin bổ ích trong cuộc sống
và công việc, và mở ra cho các bạn thêm những góc nhìn mới hơn về các vấn đề
trong ngành nghề cũng như là các giá trị văn hóa của hai dân tộc Việt Nam -
Nhật Bản. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi đễ có thêm những thông tin bổ ích
khác và cơ hội việc làm cực hấp dẫn tại Công ty AGS nữa nhé.
Thông tin khác
Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn
Thông tin tuyển dụng và Hướng dẫn
AGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé!
AGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé!
Tổng hợp