Mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL) theo IFRS 9: Thách thức và cơ hội đối với báo cáo tài chính doanh nghiệp

1. Giới thiệu về mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL)

Mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (Expected Credit Loss - ECL) được giới thiệu trong IFRS 9 như một phương pháp đo lường và ghi nhận dự phòng rủi ro tín dụng. Khác với mô hình tổn thất tín dụng đã phát sinh (incurred loss model) trong IAS 39, ECL dự báo tổn thất tín dụng trước khi tổn thất xảy ra, giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác hơn rủi ro tín dụng.

2. Cách tính toán tổn thất tín dụng kỳ vọng theo IFRS 9

IFRS 9 yêu cầu doanh nghiệp đánh giá tổn thất tín dụng trên cơ sở ba giai đoạn:

• Giai đoạn 1 (12-month ECL): Dự phòng tổn thất tín dụng trong 12 tháng tới.
• Giai đoạn 2 (Lifetime ECL cho nợ xáu): Dự phòng tổn thất tín dụng cho toàn bộ thời gian còn lại của tài sản tài chính, khi có sự gia tăng rủi ro tín dụng.
• Giai đoạn 3 (Lifetime ECL cho nợ xấu nghiêm trọng): Ghi nhận tổn thất tín dụng toàn bộ khi tài sản tài chính đã suy giảm giá trị nghiêm trọng.

3. Ảnh hưởng đến báo cáo tài chính

Mô hình ECL có ảnh hưởng lớn đến báo cáo tài chính, đặc biệt là:

3.1. Ảnh hưởng đến bảng cân đối kế toán

Tăng dự phòng tổn thất tín dụng: Do áp dụng ECL, doanh nghiệp phải ghi nhận mức dự phòng tổn thất tín dụng cao hơn so với IAS 39.
Giảm giá trị tài sản tài chính: Các khoản phải thu, cho vay và trái phiếu có thể bị giảm giá trị do mức dự phòng cao hơn.

3.2. Ảnh hưởng đến báo cáo kết quả kinh doanh

Gia tăng chi phí tín dụng: Chi phí dự phòng tổn thất tín dụng có thể tăng, ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Biến động lợi nhuận: Khi điều kiện kinh tế thay đổi, mức dự phòng ECL có thể dao động mạnh, gây ra sự biến động trong lợi nhuận.

3.3. Ảnh hưởng đến dòng tiền

Giảm dòng tiền tự do: Việc gia tăng dự phòng làm giảm lợi nhuận kế toán, có thể ảnh hưởng đến khả năng chia cổ tức và tài trợ vốn.