Tỷ giá hối đoái và cán cân thương mại Việt Nam: Thách thức và cơ hội trong năm 2024

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu liên tục biến động, tỷ giá hối đoái trở thành một trong những yếu tố kinh tế vĩ mô có ảnh hưởng sâu rộng đến hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam. Những biến chuyển mạnh mẽ từ chính sách tiền tệ của các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc hay EU đã và đang tạo ra áp lực không nhỏ lên tỷ giá VND, từ đó làm thay đổi cục diện xuất - nhập khẩu và tác động trực tiếp đến cán cân thương mại quốc gia. Với vai trò là đơn vị tư vấn chuyên sâu trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán và quản trị tài chính doanh nghiệp, Công ty AGS nhận thấy việc đánh giá đúng ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái không chỉ giúp doanh nghiệp phòng ngừa rủi ro mà còn tận dụng được cơ hội từ biến động thị trường. Bài viết này sẽ phân tích sâu các tác động của tỷ giá đến cán cân thương mại Việt Nam trong năm 2024, đồng thời đề xuất một số giải pháp chính sách thiết thực cho cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Tỷ giá hối đoái là một trong những yếu tố kinh tế quan trọng, có tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam. Khi tỷ giá thay đổi, giá trị của hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu cũng bị ảnh hưởng, từ đó tác động đến cán cân thương mại, nền sản xuất trong nước và cả tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động, các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, EU điều chỉnh chính sách tiền tệ, tỷ giá USD, EUR, CNY biến động mạnh, thì Việt Nam cũng không thể đứng ngoài xu thế này. Việc nghiên cứu ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại sẽ giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý có cách tiếp cận đúng đắn, đề xuất các biện pháp điều chỉnh nhằm tối ưu hóa lợi ích thương mại quốc gia.

Bài viết nhằm phân tích tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại của Việt Nam, đặc biệt là trong năm 2024, một năm có nhiều biến động về chính sách tiền tệ trên thế giới. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng hướng đến việc đánh giá mức độ nhạy cảm của hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu trước những thay đổi của tỷ giá, từ đó đưa ra các giải pháp chính sách nhằm hạn chế rủi ro và tận dụng cơ hội từ sự biến động này.

Bài viết sử dụng phương pháp phân tích định tính và định lượng, kết hợp dữ liệu thực tế từ các nguồn uy tín như Tổng cục Thống kê, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và các báo cáo kinh tế năm 2024. Ngoài ra, bài viết còn sử dụng các mô hình kinh tế để đánh giá ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến thương mại quốc tế, đặc biệt là thương mại song phương giữa Việt Nam và các đối tác kinh tế lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc và ASEAN.

I. Cơ sở lý thuyết và thực tiễn

1. Mối quan hệ giữa tỷ giá và cán cân thương mại

Theo lý thuyết kinh tế, khi đồng nội tệ mất giá so với ngoại tệ, hàng hóa xuất khẩu sẽ trở nên rẻ hơn đối với khách hàng nước ngoài, làm tăng sức cạnh tranh của hàng hóa nội địa và thúc đẩy xuất khẩu. Ngược lại, giá hàng nhập khẩu sẽ tăng lên, khiến nhu cầu nhập khẩu giảm sút. Điều này giúp cải thiện cán cân thương mại, đặc biệt là với các quốc gia có cơ cấu kinh tế thiên về xuất khẩu như Việt Nam. Tuy nhiên, tác động này không phải lúc nào cũng xảy ra ngay lập tức mà có độ trễ nhất định, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ cấu ngành hàng, năng lực sản xuất trong nước, khả năng thay thế hàng nhập khẩu và chính sách điều hành tỷ giá của Chính phủ.

2. Tình hình tỷ giá và cán cân thương mại tại Việt Nam năm 2024

Trong năm 2024, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng, dao động quanh mức 24.500 VND/USD, tăng khoảng 2% so với năm 2023. Nguyên nhân chủ yếu là do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tiếp tục duy trì lãi suất cao nhằm kiểm soát lạm phát, dẫn đến dòng vốn đầu tư vào USD gia tăng, gây áp lực lên các đồng tiền khác, trong đó có VND. Mặc dù vậy, xuất khẩu của Việt Nam trong quý I/2024 vẫn đạt 89,2 tỷ USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu đạt 85,6 tỷ USD, dẫn đến thặng dư thương mại khoảng 3,6 tỷ USD. Các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, da giày, thủy sản và điện tử đều có mức tăng trưởng tích cực nhờ lợi thế tỷ giá.

II. Tác động của tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại Việt Nam

1. Tác động đến xuất khẩu

Trong bối cảnh tỷ giá USD/VND tăng, xuất khẩu của Việt Nam được hưởng lợi đáng kể, đặc biệt là trong các ngành có hàm lượng giá trị gia tăng cao và ít phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Chẳng hạn, ngành dệt may trong quý I/2024 ghi nhận kim ngạch xuất khẩu đạt 12 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, các doanh nghiệp xuất khẩu lớn như Vinatex, May 10 đã tận dụng tốt cơ hội này để mở rộng thị trường tại Mỹ và châu Âu. Ngoài ra, ngành thủy sản cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng khi kim ngạch xuất khẩu đạt 2,5 tỷ USD, tăng 4,5%, nhờ nhu cầu tiêu thụ cá tra, tôm tại các thị trường lớn như Mỹ, EU tăng mạnh.

2. Tác động đến nhập khẩu

Việt Nam là quốc gia có mức nhập khẩu cao do phụ thuộc vào nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Khi VND mất giá, giá nhập khẩu cũng tăng lên, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn. Trong quý I/2024, nhập khẩu linh kiện điện tử đạt 14 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ, cho thấy mức độ phụ thuộc lớn vào linh kiện từ Trung Quốc, Hàn Quốc. Đáng chú ý, nhập khẩu xăng dầu giảm 3%, xuống còn 4,8 tỷ USD, do giá thành cao và chính sách tiết kiệm năng lượng của các doanh nghiệp trong nước.

3. Tác động đến đầu tư và lạm phát

Tỷ giá biến động có thể ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, trong năm 2024, vốn FDI vào Việt Nam vẫn đạt 4,36 tỷ USD trong quý I, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn. Bên cạnh đó, lạm phát trong tháng 3/2024 tăng 3,2%, chủ yếu do chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu tăng cao, tạo áp lực lên giá hàng tiêu dùng trong nước.

III. Đề xuất giải pháp

Để tận dụng lợi ích và giảm thiểu rủi ro từ biến động tỷ giá, Chính phủ và doanh nghiệp cần có các biện pháp thích ứng như điều hành tỷ giá linh hoạt, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu thông qua các chính sách ưu đãi thuế và tín dụng, phát triển công nghiệp phụ trợ để giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, đồng thời kiểm soát lạm phát thông qua điều tiết giá cả.

IV. Kết luận

Tỷ giá hối đoái có tác động lớn đến cán cân thương mại Việt Nam, ảnh hưởng đến xuất khẩu, nhập khẩu và dòng vốn đầu tư. Năm 2024, với sự biến động mạnh của tỷ giá, Việt Nam vẫn duy trì được thặng dư thương mại nhờ tăng trưởng xuất khẩu ổn định. Để tiếp tục ổn định kinh tế, cần có chính sách tỷ giá linh hoạt và hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với các biến động của thị trường.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.

Thông tin khác

Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn


Nguồn: https://tapchitaichinh.vn/tac-dong-cua-ty-gia-hoi-doai-den-can-can-thuong-mai-viet-nam-hien-nay.html
Next Post Previous Post