Bảo vệ bảo vật quốc gia: Thực trạng đáng lo ngại và chế tài pháp lý cần biết
Trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc, bảo vật quốc gia là những hiện vật đặc biệt quý giá, không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học sâu sắc mà còn là biểu tượng thiêng liêng của lòng tự hào dân tộc. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hàng loạt sự cố nghiêm trọng liên quan đến việc xâm hại, hủy hoại hoặc bảo vệ không đúng mức các bảo vật quốc gia đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về thực trạng quản lý và gìn giữ di sản tại nhiều địa phương.
Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này? Các chế tài pháp lý nào đang được áp dụng để bảo vệ những "báu vật" của dân tộc? Và liệu đã đủ mạnh để răn đe và ngăn chặn các hành vi vi phạm?
Hãy cùng AGS tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để có cái nhìn toàn diện hơn về công tác bảo vệ bảo vật quốc gia – một phần không thể thiếu trong hành trình gìn giữ bản sắc văn hóa Việt Nam.
I. Thực trạng bảo vệ bảo vật quốc gia
1. Các sự cố nghiêm trọng đã xảy ra gần đây
1.1 Cháy tại di tích quốc gia chùa Phổ Quang
Theo báo cáo của UBND xã Xuân Lũng (huyện Lâm Thao), vào khoảng 9h45 ngày 23/10, chính quyền địa phương nhận tin báo cháy xảy ra tại ngôi chùa này. Ngay sau đó, UBND xã Xuân Lũng thông báo và huy động lực lượng đến ứng cứu, đồng thời báo cáo UBND huyện Lâm Thao và các cơ quan chức năng của huyện. Song khi lực lượng cán bộ xã có mặt tại hiện trường ngọn lửa bốc cháy dữ dội. Trong khi chờ cứu hỏa tới, lực lượng chức năng địa phương đã sử dụng các phương tiện tại chỗ để xử lý đám cháy. Khoảng 10h30, lực lượng cứu hỏa có mặt tại hiện trường và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, đến 11h30 cùng ngày ngọn lửa được dập tắt hoàn toàn.
Thống kê thiệt hại cho thấy, vụ cháy đã thiêu rụi tòa Tam Bảo; bệ đá hoa sen bị vỡ cánh hoa. Đồng thời, 27 pho tượng Phật bị thiêu rụi hoàn toàn cùng toàn bộ cơ sở vật chất trong chùa. Tổng thiệt hại ước tính khoảng 25 tỷ đồng.
1.2. "Ngai vua triều Nguyễn" bị phá hoại
Ngai vàng triều Nguyễn được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia tại Quyết định số 2382/QĐ-TTg ngày 25 tháng 12 năm 2025.
Ngai cao 101cm, rộng 72cm, dài 87cm; phần đế dài 118cm, rộng 90cm, cao 20cm. Phía trên ngai có bửu tán thếp vàng lộng lẫy. Tất cả đều được làm bằng gỗ sơn son thếp vàng. Đây là bảo vật quốc gia do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế quản lý và được bảo quản, trưng bày tại Điện Thái Hòa (Đại Nội Huế) để phục vụ người dân và du khách.
Vào lúc 11 giờ 55 phút ngày 24/05/2025, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm, sinh ngày 10/02/1983; Hộ khẩu thường trú: Tổ 7, Khu vực 4, phường Hương Long, quận Phú Xuân, thành phố Huế mua vé vào thăm quan Đại nội Huế.
Khi vào tham quan Điện Thái Hòa, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm có biểu hiện không bình thường, nhân viên bảo vệ của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế là ông Đặng Quang Long và ông Đào Hoàng Vũ đang làm nhiệm vụ tại Điện Thái Hòa đã mời đối tượng ra khỏi khu vực Điện.
Tuy nhiên, đối tượng sau đó đã quay lại, lẻn vào khu vực trưng bày Ngai vua triều Nguyễn, la hét và có hành vi xâm hại làm gãy phần tựa phía trước tay bên trái của hiện vật.
2. Những tồn tại trong công tác bảo vệ bảo vật quốc gia
Hiện nay, cả nước có gần 294 bảo vật và nhóm hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia. Phần lớn trong số này được lưu giữ, bảo quản và trưng bày tại các bảo tàng và di tích lịch sử, chỉ có chưa đến 20 hiện vật thuộc sở hữu của các nhà sưu tập tư nhân. Tuy nhiên, tồn tại một nghịch lý đáng lo ngại trong công tác quản lý: trong khi quy trình xét duyệt và công nhận danh hiệu “bảo vật quốc gia” được thực hiện hết sức chặt chẽ, công phu thì công tác bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị của những bảo vật sau khi được công nhận lại diễn ra một cách hời hợt, thậm chí thờ ơ.
Tại các bảo tàng lớn và di tích trọng điểm, việc bảo quản, tu bổ và trưng bày bảo vật quốc gia thường được quan tâm đúng mức. Ngược lại, ở nhiều địa phương, các hiện vật quý giá này vẫn phơi nắng dầm mưa, chưa có phương án bảo quản đặc biệt theo đúng quy định của Luật Di sản văn hóa. Những di tích như cột đá chùa Dạm hay bộ tượng 10 linh thú đá tại chùa Phật Tích (Bắc Ninh) là minh chứng rõ nét: dù đã được công nhận là bảo vật quốc gia từ lâu, đến nay vẫn chưa có bất kỳ kế hoạch bảo tồn hay phát huy giá trị nào tương xứng.
Nhiều địa phương viện dẫn lý do thiếu kinh phí, thiếu nguồn lực để lý giải cho sự chậm trễ, đầu tư cầm chừng. Tuy nhiên, gốc rễ của vấn đề lại nằm ở nhận thức chưa đầy đủ, thiếu chiều sâu về giá trị và tầm quan trọng của di sản. Không ít địa phương từng nỗ lực, quyết liệt để xin công nhận bảo vật quốc gia như một niềm tự hào văn hóa, nhưng khi đã đạt được danh hiệu thì lại thiếu trách nhiệm trong bảo vệ và phát huy, biến danh hiệu thành hình thức, thiếu nội dung.
Trớ trêu thay, một số bảo vật quốc gia thuộc về các nhà sưu tập tư nhân lại được gìn giữ và phát huy hiệu quả hơn hẳn. Sự chăm chút, trân trọng từ phía tư nhân đã cho thấy rằng, việc bảo vệ di sản không phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn lực, mà phụ thuộc trước hết vào tầm nhìn, ý thức và trách nhiệm văn hóa.
Bảo vật quốc gia không chỉ là những hiện vật quý hiếm mà còn là biểu tượng sinh động của ký ức lịch sử, bản sắc văn hóa và tinh thần dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, thực trạng lỏng lẻo trong công tác bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị của các bảo vật này đang đặt ra nhiều lo ngại, nhất là khi một số sự cố nghiêm trọng đã và đang xảy ra ngay tại những nơi được xem là “đất thiêng” văn hóa.
Để bảo vật quốc gia thực sự được tôn vinh đúng với giá trị vốn có, cần có một cách tiếp cận toàn diện và nghiêm túc hơn từ các cấp chính quyền địa phương, cơ quan quản lý di sản đến chính từng cá nhân trong cộng đồng. Bên cạnh việc siết chặt các quy định pháp lý và nâng cao chế tài xử lý vi phạm, điều quan trọng hơn là phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm và tình yêu di sản trong toàn xã hội.
Chỉ khi các bảo vật quốc gia được gìn giữ với tất cả sự trân trọng, bảo vệ bằng cả pháp luật lẫn trái tim, thì chúng mới thực sự sống trong đời sống cộng đồng và truyền cảm hứng cho các thế hệ mai sau – như những viên ngọc sáng của văn hóa dân tộc Việt.
II. Chế tài pháp lý đối với hành vi phá hoại Bảo vật quốc gia
Theo khoản 8 Điều 3 Luật Di sản văn hóa năm 2024, Bảo vật quốc gia là những di vật, cổ vật có giá trị đặc biệt quý hiếm, tiêu biểu cho đất nước về lịch sử, văn hóa và khoa học.
Hành vi phá hoại bảo vật quốc gia không chỉ là sự xúc phạm đến giá trị tinh thần và bản sắc dân tộc mà còn là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, Điểm c Khoản 2 Điều 178 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản như sau: "Người nào gây thiệt hại đối với tài sản là bảo vật quốc gia thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm." Điều này đồng nghĩa với việc, bất kỳ cá nhân nào có hành vi phá hoại, làm hư hỏng bảo vật quốc gia đều có thể bị truy tố hình sự và chịu án tù từ 2 đến 7 năm, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.
Không chỉ dừng lại ở trách nhiệm hình sự, người có hành vi phá hoại bảo vật quốc gia còn phải chịu trách nhiệm dân sự theo quy định tại Điều 584 và Điều 589 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể, người gây thiệt hại có nghĩa vụ bồi thường toàn bộ thiệt hại vật chất, bao gồm:
- Chi phí khôi phục, tu sửa hiện vật;
- Chi phí tổ chức bảo quản khẩn cấp, trưng bày tạm thời;
- Các chi phí liên quan khác nhằm hạn chế tổn thất phát sinh từ hành vi vi phạm.
Như vậy, pháp luật Việt Nam đã có các quy định chặt chẽ nhằm bảo vệ các giá trị di sản đặc biệt của quốc gia. Đây là cơ sở quan trọng để răn đe, phòng ngừa các hành vi xâm phạm bảo vật quốc gia, đồng thời thể hiện sự nghiêm túc trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc cho thế hệ mai sau.
Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.
Thông tin khác
Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn
Thông tin tuyển dụng và Hướng dẫnAGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé!
.png)
Liên hệ dịch vụCông ty Dịch vụ kế toán Nhật Bản. Cung cấp Dịch vụ tư vấn đầu tư, Kế toán - Thuế, Kiểm toán. Nếu bạn có bất kỳ yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi. Công ty chúng tôi luôn tìm kiếm cơ hội được làm việc với công ty bạn.
Nguồn:
https://baochinhphu.vn/pho-thu-tuong-chi-dao-xu-ly-vu-viec-bao-vat-quoc-gia-ngai-vua-trieu-nguyen-bi-pha-hoai-102250525202246127.htmhttps://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/vu-bao-vat-quoc-gia-ngai-vua-trieu-nguyen-bi-pha-hoai-khan-truong-de-xuat-giai-phap-phuc-hoi-xu-ly-trach-nhiem-ca-nhan-to-chuc-119250526135653108.htmhttps://nhandan.vn/bao-vat-quoc-gia-can-duoc-bao-ve-dac-biet-post844037.htmlhttps://thuvienphapluat.vn/banan/tin-tuc/pha-hoai-bao-vat-quoc-gia-bi-xu-ly-nhu-the-nao-pha-hoai-bao-vat-quoc-gia-bi-phat-tu-bao-nhieu-nam-16030
![[Vị trí] Tổng hợp tất cả vị trí tuyển dụng tại AGS: Kế toán, Kiểm toán, Trợ lý tiếng Nhật](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBJKiSGLir4ak6ZBlzMDFcsmT2EBfMwL0-lo2QQs8OUOzETh01JoyYb9tC9dlxYBhnZqWZFqy0-Rtm6XLsyEgQMjT1QuQoP4Kx0yGHNRgTBu2GaYeZy7brBGYuwl3P7nIeVvpPSGd4voJaEKMi3OgnZztrccGUwciCtG_4C4KKNtNNe2an59Kk2bIFaoY/w320-h216/1.%20Logo%20ch%C3%ADnh%20th%E1%BB%A9c%20AGS-VINA.COM%20(2).png)
