Phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp: Bao nhiêu nợ là “vừa đủ”?

Việc sử dụng nợ có thể giúp doanh nghiệp tăng trưởng nhanh hơn, nhưng nếu không kiểm soát tốt, nó cũng có thể là nguyên nhân chính dẫn đến mất khả năng thanh toán và phá sản. Hãy cùng AGS phân tích cách đánh giá cấu trúc tài chính hợp lý và mức độ nợ “an toàn” cho doanh nghiệp.

 

1. Cấu trúc tài chính là gì?

Cấu trúc tài chính là tỷ lệ giữa nợ (vay) và vốn chủ sở hữu mà doanh nghiệp sử dụng để tài trợ cho các hoạt động của mình.
Nợ: Bao gồm nợ ngắn hạn (phải trả nhà cung cấp, vay ngắn hạn...) và nợ dài hạn (vay ngân hàng, trái phiếu…).
Vốn chủ sở hữu: Vốn góp, lợi nhuận giữ lại, quỹ phát triển...
Một cấu trúc tài chính hợp lý giúp doanh nghiệp:

• Duy trì thanh khoản tốt
• Giảm chi phí vốn
• Tăng khả năng thu hút đầu tư

2. Những chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ nợ

Dưới đây là các chỉ số tài chính cốt lõi giúp phân tích mức độ “vừa đủ” của nợ:

2.1. Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu 

•  < 1: Cấu trúc vốn tương đối an toàn
•  1 – 2: Có thể chấp nhận với ngành sử dụng đòn bẩy cao (như sản xuất, xây dựng)
•  > 2: Nguy cơ mất cân đối tài chính

Ví dụ: Một doanh nghiệp có tổng nợ 20 tỷ và vốn chủ sở hữu 10 tỷ → D/E = 2
→ Cần đánh giá lại khả năng trả nợ.

2.2. Khả năng thanh toán lãi vay

                                      Interest Coverage = EBIT / Chi phí lãi vay 

• > 3 lần: Doanh nghiệp đủ sức trả lãi
• < 2 lần: Rủi ro tài chính cao

Nếu EBIT = 4 tỷ, lãi vay = 1 tỷ → Chỉ số = 4 → Tốt
Nhưng nếu EBIT = 1,5 tỷ → Chỉ số = 1,5 → Rủi ro

2.3. Tỷ lệ nợ ngắn hạn trên tổng tài sản 

                                      Short-term Debt Ratio = Nợ ngắn hạn / Tổng tài sản

Nếu quá cao → Dễ mất thanh khoản khi dòng tiền gặp sự cố.
Doanh nghiệp nên duy trì mức < 30–40% để tránh phụ thuộc vào dòng tiền ngắn hạn.

3. Bao nhiêu nợ là "vừa đủ"?

Không có con số cố định cho mọi doanh nghiệp, nhưng có thể căn cứ vào:

Tiêu chí	An toàn	Cảnh báo
Debt/Equity	< 1	> 2
Interest Coverage	> 3	< 2
Tỷ lệ nợ ngắn hạn/Tài sản	< 30%	> 50%

 
Ngoài ra, yếu tố ngành nghề cũng rất quan trọng:

• Sản xuất, xây dựng: Có thể chấp nhận Debt/Equity cao hơn (1,5–2) vì cần đầu tư tài sản cố định.
• Thương mại, dịch vụ: Ưu tiên cấu trúc nhẹ nợ, linh hoạt, dễ xoay vòng vốn.

4. Doanh nghiệp cần làm gì để kiểm soát cấu trúc tài chính?

4.1. Lập kế hoạch tài chính trung – dài hạn

Dự báo dòng tiền, nhu cầu vốn, chi phí vay.
Không vay vượt quá khả năng tạo dòng tiền.

4.2. Đa dạng nguồn tài trợ

Kết hợp vốn chủ, vốn vay, phát hành cổ phần (nếu có thể).
Xem xét thêm các nguồn như: thuê tài chính, hợp tác đầu tư, crowdfunding...

4.3. Kiểm tra định kỳ các chỉ số tài chính

Không chỉ xem báo cáo tài chính cuối năm.
Tạo dashboard tài chính hàng quý để theo dõi Debt/Equity, Interest Coverage, v.v.

5. Kết luận

Dùng nợ không xấu – nhưng dùng nợ quá tay là con dao hai lưỡi.
Một cấu trúc tài chính bền vững là khi doanh nghiệp biết rõ năng lực trả nợ của mình, cân bằng giữa tăng trưởng và an toàn, và thường xuyên phân tích các chỉ số tài chính để điều chỉnh kịp thời.
Nếu bạn cần tư vấn đánh giá lại cấu trúc tài chính hiện tại hoặc xây dựng mô hình quản trị dòng tiền hiệu quả, AGS sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp của bạn.