Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp: Tác động thực sự đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp?

AGS Trang ACC

3 thg 6, 2025

Khi nhắc đến ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, hầu hết các doanh nghiệp đều hình dung đến lợi ích trước mắt: giảm nghĩa vụ thuế, tăng lợi nhuận. Nhưng ít ai dừng lại để xem xét: ưu đãi thuế có thực sự cải thiện hiệu quả kinh doanh dài hạn? Hay chỉ là một tác động ngắn hạn mang tính chất tạm thời?

Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn nhận sâu hơn về những gì ưu đãi thuế mang lại – và không mang lại – từ đó cân nhắc đúng đắn vai trò của chính sách thuế trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp.

1. Ưu đãi thuế giúp giảm chi phí tài chính – nhưng chỉ trong giới hạn

Giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đồng nghĩa với việc tăng lợi nhuận sau thuế, điều này là hiển nhiên. Chẳng hạn:

Một doanh nghiệp có lợi nhuận trước thuế là 20 tỷ đồng.
Với thuế suất thông thường 20%, số thuế phải nộp là 4 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế còn lại là 16 tỷ đồng.
Nếu được áp dụng thuế suất ưu đãi 10%, số thuế chỉ còn 2 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế tăng lên 18 tỷ đồng.

Khoảng cách 2 tỷ đồng này có thể là nguồn vốn tái đầu tư, chi trả cổ tức hoặc bổ sung vào quỹ phát triển. Tức là, về mặt tài chính, ưu đãi thuế thực sự mang lại hiệu quả cụ thể trong việc giảm chi phí vốn và tăng khả năng tích lũy.

Tuy nhiên, đây chỉ là phần nổi của tảng băng tài chính.

2. Ưu đãi thuế không thể thay thế cho năng lực kinh doanh cốt lõi

Một thực tế phổ biến là nhiều doanh nghiệp kỳ vọng vào ưu đãi thuế để nhanh chóng chuyển từ lỗ sang lãi, nhưng lại xem nhẹ việc đầu tư vào chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất hoặc đội ngũ nhân sự. Kết quả là, lợi nhuận có thể tăng nhờ giảm thuế, nhưng doanh nghiệp không thể duy trì được vị thế khi thời gian ưu đãi kết thúc (thường chỉ kéo dài từ 4 đến 15 năm).

Ưu đãi thuế không thể – và không nên – là động lực duy nhất để đầu tư. Chính sách thuế chỉ phát huy hiệu quả khi doanh nghiệp đã hoặc đang hướng đến một mô hình vận hành hiệu quả và bền vững.

3. Tác động đến chiến lược tài chính và định giá doanh nghiệp

Ưu đãi thuế ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ số đánh giá hiệu quả đầu tư như giá trị hiện tại ròng (Net Present Value) và tỷ suất hoàn vốn nội bộ (Internal Rate of Return). Một dự án với thuế suất 10% thay vì 20% sẽ có chi phí vốn thấp hơn, dễ đạt điểm hòa vốn sớm hơn, và do đó:

Dễ huy động vốn hơn, vì nhà đầu tư thường đánh giá cao những dự án được miễn, giảm thuế dài hạn.
Tăng giá trị định giá doanh nghiệp, đặc biệt trong các ngành có dòng tiền lớn như sản xuất hoặc công nghệ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng giá trị của ưu đãi thuế phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng sinh lợi của doanh nghiệp. Nếu lợi nhuận trước thuế thấp hoặc âm, ưu đãi thuế gần như không có giá trị thực tế.

4. Ưu đãi thuế làm thay đổi quyết định địa điểm và quy mô đầu tư

Đây là một trong những tác động đáng kể nhất nhưng thường bị bỏ qua. Chính sách ưu đãi thuế có thể ảnh hưởng đến hành vi đầu tư ở cấp độ chiến lược:

Doanh nghiệp có thể quyết định xây dựng nhà máy tại các tỉnh vùng sâu vùng xa nhờ được miễn thuế bốn năm và giảm 50% trong chín năm tiếp theo.
Một dự án nghiên cứu và phát triển có thể được triển khai nhờ thuế suất ưu đãi kéo dài 15 năm cho lĩnh vực công nghệ cao.

Nói cách khác, ưu đãi thuế không chỉ là công cụ tài chính mà còn là đòn bẩy để định hình lại cấu trúc đầu tư và định hướng phát triển của doanh nghiệp.

5. Ưu đãi thuế có thể tạo ra sự lệ thuộc

Một điều cần cảnh báo: doanh nghiệp không nên phụ thuộc hoàn toàn vào ưu đãi thuế như một dạng “trợ cấp ngầm”. Khi thời gian ưu đãi kết thúc, mức thuế trở lại bình thường – nếu doanh nghiệp không có chiến lược chuẩn bị từ trước, sẽ dễ rơi vào tình trạng thiếu hụt dòng tiền hoặc lợi nhuận suy giảm.

Việc lập kế hoạch dự phòng, đầu tư vào công nghệ, cải tiến quy trình hoặc tái cấu trúc tài chính cần được đặt song song với việc tận dụng ưu đãi thuế để đảm bảo tính ổn định lâu dài.

Kết luận

Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là công cụ hỗ trợ đầu tư và tăng lợi nhuận, nhưng chỉ phát huy tối đa tác dụng nếu doanh nghiệp có nền tảng nội lực đủ mạnh. Nếu coi mô hình kinh doanh là một cỗ máy, thì ưu đãi thuế chỉ là gió thuận chiều – giúp đi nhanh hơn, nhưng không thể thay thế động cơ, bánh xe hay người điều khiển.

Do đó, doanh nghiệp cần nhìn nhận ưu đãi thuế như một phần trong chiến lược tổng thể, chứ không phải là điểm tựa duy nhất để phát triển.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.