Thuế thu nhập cá nhân trong kỷ nguyên làm việc tự do (freelance)

HCM DIEU ACC

16 thg 10, 2025

Làm việc tự do (freelance) ngày càng phổ biến ở Việt Nam — từ thiết kế, viết lách, dịch thuật, tới marketing online — đặc biệt khi công nghệ số phát triển mạnh. Tuy nhiên, bên cạnh tính linh hoạt và thu nhập tiềm năng, freelancer cũng cần hiểu rõ nghĩa vụ về thuế để tránh rủi ro pháp lý. Bài viết này sẽ phân tích cách đóng thuế TNCN cho người làm freelance — quy định hiện hành, cách tính, và những vướng mắc phổ biến.

1. Quy định thuế cho người làm freelance

Theo Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, nếu cá nhân cư trú làm freelance (không ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động dưới 3 tháng) và thu nhập từ thù lao, tiền công trả một lần >= 2.000.000 đồng/lần, thì tổ chức, cá nhân trả thu nhập phải khấu trừ thuế TNCN với mức 10% trước khi trả cho freelancer.
Nếu người làm freelance chỉ có duy nhất nguồn thu nhập như vừa nêu và tổng thu nhập chịu thuế sau khi trừ gia cảnh (giảm trừ cá nhân, người phụ thuộc, bảo hiểm…) chưa đến mức phải nộp thuế, thì có thể làm cam kết gửi cho người trả thu nhập để tạm thời không bị khấu trừ 10%. Cuối năm, nếu thu nhập vượt mức, phải quyết toán thuế.
Người làm freelance có trách nhiệm khai thuế và quyết toán thuế nếu thuộc diện phải nộp — ví dụ có nhiều nguồn thu nhập, thu nhập vượt mức khấu trừ.

2. Cách tính thuế và thủ tục

Nội dung	Chi tiết
Mức thuế khấu trừ	10% trên thu nhập trước khi trả cho người làm freelance (nếu >= 2.000.000 đồng/lần)
Giảm trừ gia cảnh	Giảm trừ cá nhân (11 triệu/tháng) và giảm trừ người phụ thuộc (4,4 triệu/người/tháng) khi tính thu nhập chịu thuế nếu làm trả thu nhập liên tục và cần quyết toán thuế cuối năm.
Khai thuế, quyết toán thuế	- Cá nhân cần có mã số thuế. - Nếu đã khấu trừ thuế 10% theo hợp đồng freelance, nhưng tổng thu nhập năm vượt mức và phải nộp thuế thêm hoặc được hoàn thuế, thì phải quyết toán.

3. Những thách thức với người làm freelance

Thiếu thông tin: Nhiều freelancer không biết về yêu cầu khấu trừ 10%, cam kết, hoặc việc quyết toán thuế.
Không có hợp đồng rõ ràng: Nếu “hợp đồng nguyên tắc” hoặc cam kết không rõ dẫn tới khó khăn chứng minh và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Chi phí, công sức kê khai: Tự do làm nhiều việc nhỏ, thu nhập nhỏ lẻ — việc lưu chứng từ, hóa đơn, tổng hợp thu nhập cho quyết toán cuối năm có thể phức tạp.
Rủi ro phát sinh nếu không tuân thủ: Bị phạt, bị tính thuế phát sinh, bị kiểm tra nếu thu nhập vượt mức hoặc có dấu hiệu không đúng quy định.

4. Gợi ý để freelance đóng thuế “đúng – đủ – thuận tiện”

Freelancer nên đăng ký mã số thuế nếu chưa có để có thông tin kê khai rõ ràng.
Làm hợp đồng hoặc thỏa thuận thực chất với người trả thu nhập để có căn cứ khi khấu trừ hoặc không khấu trừ.
Theo dõi các quy định mới về giảm trừ gia cảnh, mức chịu thuế để biết có bắt buộc quyết toán hay không.
Giữ chứng từ rõ ràng: hóa đơn, biên bản nghiệm thu công việc, hợp đồng, bảng chấm công nếu có.
Liên hệ Chi cục Thuế để được hướng dẫn cụ thể nếu thu nhập từ nước ngoài, nhiều khách hàng, hoặc có tình huống đặc biệt.

5. Cách khai báo thuế TNCN cho Freelance

Hiện nay, có 02 cách để Freelancer khai báo thuế thu nhập cá nhân đó là khai báo trực tiếp và khai báo online. Tùy vào điều kiện và nhu cầu, Freelancer có thể lựa chọn cách thức phù hợp.

5.1. Khai báo thuế trực tiếp

Freelancer nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan Thuế. Cơ quan Thuế sẽ tiếp nhận và xử lý hồ sơ nếu đạt yêu cầu.

5.2. Khai báo thuế online

Để quyết khai báo thuế thu nhập cá nhân online, Freelancer thực hiện các bước như sau:Bước 1: Truy cập vào tại website https://canhan.gdt.gov.vn/ của Tổng cục ThuếBước 2: Đăng nhập vào tài khoản của hệ thống nộp thuế cá nhânNếu Freelancer chưa có tài khoản, Freelancer cần thực hiện Đăng ký tài khoản.

Để đăng ký, Freelancer cần điền đầy đủ các thông tin cơ bản gồm:

Mã số thuế;
Ngày cấp;
Cơ quan thuế;
Cơ quan quản lý thuế.

Bước 3: Chọn mục Quyết toán thuế, sau đó chọn Kê khai thuế trực tuyến

Lúc này, trang chủ sẽ hiển thị bảng chọn thông tin tờ khai thuế. Tại đây, Freelancer cần đầy điền đủ các thông tin được yêu cầu.Đối với các thông tin cơ bản gồm tên, địa chỉ liên hệ, số điện thoại, email, cục thuế, chi cục thuế, năm kê khai sẽ được hệ thống tự động điền theo thông tin Freelancer đã đăng ký.Ngoài ra, Freelancer sẽ phải tự chọn:Tờ khai;
Loại tờ khai.

Sau khi điền đầy đủ thông tin theo yêu cầu, Freelancer bấm chọn trường hợp tương ứng với nguồn thu nhập của mình. Sau đó, nhấn chọn mục Tiếp tục.Bước 4: Điền đầy đủ thông tin kê khai trực tuyếnFreelancer điền đầy đủ các thông tin cần thiết được thể hiện trên tờ khai thuế theo mẫu. Các thông tin do Freelancer điền phải chính xác. Sau khi điền, nhấn chọn Hoàn thành kê khai. Sau đó chọn kết xuất XML.Bước 5: Chọn Nộp tờ khai và điền đầy đủ các thông tin theo yêu cầu, sau đó nhập Mã kiểm tra để xác nhận nộp tờ khai. Tiếp theo, nhấn chọn “Tiếp tục”. Nếu mọi thông tin Freelancer cung cấp chính xác, hệ thống sẽ gửi về thông báo nộp tờ khai thành công.

Bước 6: In tờ khai và nộp cho cơ quan thuế.

6. Kết luận

Trong kỷ nguyên freelance, việc hiểu luật là rất quan trọng — không chỉ để tránh rủi ro mà còn để đảm bảo quyền lợi. Mức khấu trừ 10%, cam kết khi chưa đến ngưỡng thuế, và quyết toán thuế cuối năm là những quy định thiết yếu mọi freelancer nên nắm. Khi thực hiện đúng, thuế TNCN sẽ không phải là gánh nặng mà là phần của sự chuyên nghiệp trong công việc.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.