Pháp luật Nhật Bản về tài sản số và những thay đổi quan trọng năm 2025
Nhật Bản là một trong những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng cơ chế pháp lý tương đối toàn diện về tài sản số. Đây là nguồn tham khảo có giá trị đối với các nhà nghiên cứu trong việc hoàn thiện các quy định về tài sản số ở nước ta hiện nay. Vậy thì, tại Nhật Bản, tài sản số được vận hành dưới cơ chế pháp luật như thế nào và đã có những cải cách gì trong thời gian gần đây? Mời bạn cùng AGS tìm hiểu sâu hơn về góc nhìn của cường quốc châu Á này đối với tài sản số thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Một số khái niệm liên quan đến tài sản số trong tiếng Nhật
a. Một số khái niệm
- デジタル資産 (Dejitaru shisan): Tài sản kỹ thuật số
Là bất kỳ giá trị nào được tạo ra, tồn tại, và có thể được giao dịch, lưu trữ dưới dạng kỹ thuật số (dữ liệu điện tử)
- 暗号資産 (Angou shisan): Tài sản mã hóa
Là tập hợp con của tài sản kỹ thuật số, được tạo ra và hoạt động dựa trên công nghệ Blockchain hoặc Sổ cái Phân tán (DLT), sử dụng mật mã hóa để đảm bảo giao dịch và kiểm soát việc phát hành.
- Web3 (còn gọi là Web 3.0): là thuật ngữ chung cho các công nghệ phân quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu trên Internet như blockchain. Hầu hết các ứng dụng Internet đều thuộc quyền kiểm soát của các đơn vị tập trung có quyền xác định cách họ lưu và sử dụng dữ liệu người dùng cuối. Thay vì cấu trúc quản lý tập trung, công nghệ Web3 hỗ trợ các dự án hướng tới cộng đồng. Trong đó, người dùng cuối kiểm soát dữ liệu, xác định giá, đóng góp trực tiếp vào phát triển kỹ thuật và có tiếng nói quan trọng hơn trong hướng đi của dự án.
b. Phân loại tài sản số theo pháp luật Nhật Bản
Hiện nay, Nhật Bản không ban hành một luật riêng quy định về các tài sản ảo nói chung; do đó, cũng không có một định nghĩa về tài sản ảo trong pháp luật quốc gia này. Thay vào đó, Nhật Bản tiếp cận theo hướng, mỗi loại tài sản kỹ thuật số có chức năng và phương thức sử dụng khác nhau sẽ được quy định tại một văn bản luật điều chỉnh tương ứng. Theo đó, có thể chia thành các nhóm chính sau:
- Tài sản mã hóa (Crypto Assets): gồm các loại tiền mã hóa (cryptocurrencies) và “xu” tiện ích (utility tokens) như BTC, ETH,...được ghi nhận theo quy định của Luật Dịch vụ thanh toán (Payment Services Act – PSA)
- Chứng khoán mã hóa: gồm các loại “xu” chứng khoán mã hóa (security tokens) có giá trị như trái phiếu, cổ phiếu do Luật Công cụ tài chính và Sàn giao dịch (Financial Instruments and Exchange Act – FIEA) công nhận.
- Các loại “xu” mã hóa với ý nghĩa là “stablecoin” – “đồng tiền ổn định”: dựa trên tiêu chí có được quy đổi ra tiền pháp định hay không mà có thể phân loại thành Tài sản mã hóa hoặc phương tiện thanh toán trong các giao dịch tiền gửi qua đường bưu điện
- Tài sản mã hóa đặc thù như NFTs (Non-Fungible Tokens – Tạm dịch: Tài sản không thể thay thế) không phải là phương tiện thanh toán, về nguyên tắc không chịu sự điều chỉnh của pháp luật
2. Khái quát quy định của pháp luật Nhật Bản về các loại tài sản ảo
a. Tài sản mã hóa
Tài sản mã hóa được quy định và định nghĩa trong Luật Dịch vụ thanh toán (PSA). Có thể hiểu ngắn gọn, các đồng tiền mã hóa được coi là tài sản mã hóa nếu được sử dụng như phương tiện thanh toán trong giao dịch với một người không xác định.
Như vậy, các loại tiền mã hóa như BTC, ETH là tài sản mã hóa nhưng không được coi là tiền pháp định. Đồng thời, pháp luật Nhật Bản cũng phân biệt tài sản mã hóa với tài sản định giá được bằng tiền (Currency Denominated Assets), chẳng hạn như các loại thẻ thanh toán trả trước hoặc các loại xu hoặc điểm thưởng do ngân hàng phát hành có giá trị tương đương với một mệnh giá tiền pháp định nào đó.
Các doanh nghiệp tham gia vào hoặc môi giới cho hoạt động chuyển nhượng, trao đổi, hoặc cung cấp các ứng dụng lưu trữ các loại tài sản này (như các loại ví điện tử) đều phải đăng ký với Nhà nước dưới tư cách là một Nhà cung cấp dịch vụ trao đổi tài sản mã hóa (Provider of Crypto Asset Exchange Services).
b. Chứng khoán mã hóa
“Xu” chứng khoán (security token, hay chứng khoán mã hóa) được quy định trong Luật Công cụ tài chính và sàn giao dịch. Theo đó, loại tài sản này được định nghĩa như sau: chứng khoán mã hóa được xác định bởi một giá trị tài sản có thể chuyển giao thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử (bao gồm các giá trị tài sản được lưu trữ trên các thiết bị điện tử hoặc phương tiện điện tử khác).
Các “xu” chứng khoán phải đảm bảo ba điều kiện:
- Nhà đầu tư (có tư cách tương tự như cổ đông sau khi đã mua chứng khoán mã hóa) đã thực hiện đầu tư hoặc đóng góp tiền mặt hoặc các tài sản khác vào dự án;
- Tiền mặt hoặc các tài sản khác do nhà đầu tư đóng góp được sử dụng cho đúng dự án đó;
- Nhà đầu tư có quyền nhận cổ tức, lợi nhuận hoặc tài sản khác phát sinh từ việc đầu tư hoặc đóng góp của mình vào dự án.
Doanh nghiệp trực tiếp thực hiện hoặc môi giới các hoạt động chào bán, chuyển nhượng hoặc trao đổi các loại chứng khoán mã hóa này phải đăng ký với Nhà nước dưới tư cách nhà cung cấp các công cụ tài chính loại I (Type I Financial Instruments Business Operators).
Ngoài ra, đối với các dự án huy động vốn sử dụng “xu” mã hóa có ý nghĩa như một loại thẻ thanh toán trả trước (prepaid card), loại “xu” mã hóa này có thể được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ hay hàng hóa thuộc hệ sinh thái nhất định do nhà phát hành tạo nên. Trong trường hợp này, “xu” mã hóa của dự án được xác định là Công cụ thanh toán trả trước (Prepaid Payment Instruments) và chịu sự điều chỉnh của PSA nhưng không thuộc phạm vi tài sản mã hóa trong Đạo luật này.
c. Chính sách thuế và phòng, chống rửa tiền đối với các hoạt động liên quan đến tài sản mã hóa
- Xác minh dữ liệu định danh của khách hàng, địa chỉ của khách hàng và người trực tiếp nắm quyền điều khiển tài khoản của khách hàng (nếu có) để thực hiện các giao dịch;
- Xác minh, kiểm tra các hồ sơ định danh và hồ sơ giao dịch;
- Lưu trữ các hồ sơ trong thời hạn 07 năm;
- Báo cáo các giao dịch khả nghi với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
 |
| Ảnh sưu tầm |
3. Những cải cách quan trọng trong năm 2025
a. Cải cách thuế sáng tạo để tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư và mở rộng thị trường
Việc giảm đáng kể thuế suất đối với tài sản mã hóa (暗号資産) là một khía cạnh nổi bật trong chính sách cải cách của Nhật Bản năm 2025.
Trước đây, lợi nhuận từ tài sản mã hóa phải chịu mức thuế suất cao lên tới 55%, gây cản trở đầu tư và đổi mới. Tuy nhiên, cải cách năm 2025 sẽ giảm đáng kể thuế suất xuống còn 20%, ngang bằng với tài sản tài chính truyền thống.
Kết quả: Việc giảm thuế đã thúc đẩy dòng vốn đổ vào thị trường tiền điện tử Nhật Bản, với khối lượng giao dịch tăng hơn 40% trong quý đầu tiên kể từ khi triển khai. Các nhà đầu tư trong nước, những người trước đây sử dụng các nền tảng nước ngoài, cũng đang quay trở lại các sàn giao dịch do Nhật Bản quản lý.
b. Tăng cường tuân thủ cho các sàn giao dịch: Cải thiện bảo mật và niềm tin
Nhật Bản đã tăng cường đáng kể các yêu cầu tuân thủ đối với các sàn giao dịch tài sản mã hóa. Đạo luật Tài sản Kỹ thuật số (デジタル資産法) của quốc gia này yêu cầu các giao thức bảo mật tiên tiến, các biện pháp chống rửa tiền được tăng cường và các yêu cầu lưu trữ nghiêm ngặt hơn. Các sàn giao dịch phải triển khai hệ thống quản lý rủi ro cấp cao và trải qua các cuộc kiểm toán bảo mật thường xuyên bởi một bên thứ ba được FSA (Financial Services Agency - Cơ quan Dịch vụ tài chính Nhật Bản) công nhận. Họ cũng phải giữ tiền của khách hàng trong các tài khoản tách biệt và mua bảo hiểm để bảo vệ chống lại rủi ro vi phạm hoặc vỡ nợ.
FSA cũng đã ban hành các quy định mới về giao dịch nội gián dành riêng cho thị trường tài sản mã hóa nhằm giải quyết các rủi ro trong những lĩnh vực trước đây chưa được quản lý. Các quy định này nghiêm cấm giao dịch token của những người có thông tin chưa được công khai về việc niêm yết, hủy niêm yết hoặc thay đổi kỹ thuật. Các sàn giao dịch được yêu cầu theo dõi các mô hình giao dịch đáng ngờ và báo cáo bất kỳ vi phạm nào bị nghi ngờ cho cơ quan quản lý.
Việc tăng cường các quy định về giao dịch nội gián thể hiện cam kết của Nhật Bản trong việc nâng cao hoạt động của thị trường tiền điện tử lên ngang bằng với thị trường chứng khoán, đồng thời thúc đẩy niềm tin và sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức vào thị trường.
c. Thích ứng với Web3: Nhật Bản tiên phong trong kỷ nguyên mới của tài sản kỹ thuật số
Các sửa đổi tháng 4 năm 2025 cho phép các công ty Web3 bán tài sản mã hóa chưa niêm yết cho các nhà đầu tư thông qua các Nhà cung cấp Dịch vụ Sàn giao dịch Tài sản Được Chứng nhận (CAESP), tạo ra một lộ trình pháp lý để giải quyết các thách thức về tài chính cho các công ty khởi nghiệp blockchain. Bằng cách thiết lập các tiêu chuẩn rõ ràng cho việc chào bán token, Nhật Bản đang hỗ trợ đổi mới trong lĩnh vực Web3 đồng thời đảm bảo bảo vệ nhà đầu tư.
Quy định Web3 của Nhật Bản cân bằng giữa đổi mới và bảo vệ bằng cách đặt ra các yêu cầu theo từng giai đoạn dựa trên đặc điểm của token, quy mô người dùng và khối lượng giao dịch. Thiết kế hệ thống linh hoạt này giúp tránh việc quản lý quá mức các công nghệ mới, đồng thời đảm bảo các biện pháp an toàn đầy đủ cho các tài sản tiền điện tử đã được thiết lập.
 |
| Ảnh sưu tầm |
Kết luận:
Tiềm năng của tài sản số đã được phát huy ở nhiều quốc gia trên thế giới từ rất sớm. Công nhận tài sản số và hoàn thiện hệ thống pháp lý đối với tài sản tiềm năng này là tiến trình tất yếu không thể phủ nhận trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh hội nhập vươn mình cùng thế giới. Tận dụng lợi thế tích lũy kinh nghiệm từ các quốc gia tiên phong trên thế giới kết hợp với thực tiễn thị trường tài sản số tại Việt Nam sẽ là giải pháp hiệu quả để chúng ta khai thác tiềm năng từ loại "vàng của kỷ nguyên mới này".
Công ty AGS xin chân thành cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích cho cuộc sống và công việc, cũng như khai thác thêm góc nhìn mới về lĩnh vực mà bạn đang quan tâm. Đội ngũ AGS sẽ luôn nỗ lực để mang đến những thông tin mới mẻ và hữu ích đến bạn trong thời gian tới. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.
Thông tin khác
Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn
Thông tin tuyển dụng và Hướng dẫnAGS luôn mở rộng cánh cửa cho những ứng viên muốn thử thách bản thân trong lĩnh vực Kế toán - Kiểm toán - Ngôn ngữ Nhật - Pháp lý - Nhân sự. Xem chi tiết bài viết để biết thêm về Thông tin tuyển dụng tại AGS bạn nhé!
.png)
Nguồn: https://www.gate.com/ja/crypto-wiki/article/japan-2025-crypto-reforms-key-changes-for-web3-and-digital-assets-20251118,
.webp)
.png)
