Cam kết 08 thuế TNCN: lợi ích thật sự hay chỉ là giải pháp tạm thời?

HCM HÂN ACC

26 thg 12, 2025

Trong thực tế làm kế toán tiền lương, cam kết 08 thuế TNCN thường được xem như một “giải pháp cứu cánh” giúp người lao động không bị khấu trừ 10% thuế ngay khi nhận thu nhập. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp và kế toán hiểu sai bản chất pháp lý, dẫn đến rủi ro truy thu, phạt thuế khi quyết toán.

1. Cam kết 08 thuế TNCN là gì? – Hiểu đúng ngay từ đầu

Cam kết 08 (thường gọi tắt trong nghiệp vụ kế toán) là văn bản cam kết của cá nhân gửi cho tổ chức chi trả thu nhập, trong đó cá nhân xác nhận:

Chỉ có một nguồn thu nhập duy nhất trong năm;

Tổng thu nhập ước tính trong năm chưa đến mức phải nộp thuế TNCN sau khi áp dụng:

Giảm trừ gia cảnh cho bản thân;

Giảm trừ người phụ thuộc (nếu có);

Có mã số thuế cá nhân hợp lệ;

Chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật nếu cam kết sai.

Căn cứ vào cam kết này, doanh nghiệp tạm thời không khấu trừ 10% thuế TNCN khi chi trả tiền lương, tiền công.

Lưu ý quan trọng:

Cam kết 08 không phải là giấy miễn thuế, mà chỉ là căn cứ để tạm thời chưa khấu trừ thuế tại thời điểm chi trả.

2. Lợi ích thực sự của cam kết 08 – Có, nhưng không nhiều như bạn nghĩ

2.1. Lợi ích đối với người lao động

Cam kết 08 mang lại lợi ích ngắn hạn, cụ thể:

Không bị giữ lại 10% thuế ngay khi nhận tiền;

Thu nhập thực nhận cao hơn trong ngắn hạn;

Phù hợp với:

Lao động thời vụ;

Cộng tác viên;

Người làm việc không thường xuyên, thu nhập thấp.

Với nhóm này, nếu bị khấu trừ 10% ngay từ đầu, họ thường không đủ kiến thức hoặc điều kiện để tự quyết toán thuế cuối năm nhằm hoàn thuế.

2.2. Lợi ích đối với doanh nghiệp

Từ góc độ doanh nghiệp, cam kết 08 giúp:

Giảm áp lực khi người lao động phản ứng vì “bị trừ thuế”;

Đơn giản hóa giao dịch chi trả trong ngắn hạn;

Linh hoạt khi sử dụng lao động thời vụ, không ổn định.

Tuy nhiên, lợi ích này chỉ tồn tại nếu doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ điều kiện áp dụng.

3. Vì sao cam kết 08 chỉ là giải pháp tạm thời?

Đây là điểm quan trọng nhất nhưng thường bị bỏ qua.

3.1. Cam kết 08 không làm thay đổi nghĩa vụ thuế

Về bản chất pháp lý:

Nghĩa vụ thuế TNCN phát sinh theo tổng thu nhập cả năm;

Cam kết 08 không xóa bỏ nghĩa vụ thuế, chỉ hoãn khấu trừ tại nguồn.

Nếu cuối năm:

Cá nhân có thêm thu nhập ở nơi khác;

Tổng thu nhập vượt mức chịu thuế;

→ Cá nhân vẫn phải tự quyết toán và nộp đủ thuế.

3.2. Rủi ro đối với người lao động

Người lao động ký cam kết 08 có thể đối mặt với các rủi ro sau:

Không biết hoặc không thực hiện quyết toán thuế cuối năm;

Bị truy thu thuế TNCN;

Bị tính tiền chậm nộp;

Trong trường hợp cam kết gian dối, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế.

Nhiều cá nhân lầm tưởng rằng đã ký cam kết thì không cần quan tâm đến thuế nữa, đây là hiểu sai nghiêm trọng.

3.3. Rủi ro đối với doanh nghiệp và kế toán

Đối với doanh nghiệp, rủi ro còn lớn hơn:

Khi quyết toán thuế, cơ quan thuế sẽ:

Soát danh sách cá nhân không bị khấu trừ 10%;

Yêu cầu xuất trình toàn bộ cam kết 08;

Nếu cam kết:

Không đúng đối tượng;

Không đủ điều kiện;

Không có mã số thuế;

→ Doanh nghiệp có thể bị kết luận khấu trừ sai quy định, dẫn đến:

Truy thu;

Phạt;

Giải trình phức tạp, mất thời gian.

4. Những sai lầm phổ biến khi áp dụng cam kết 08

Trong thực tế, các lỗi sau xảy ra rất thường xuyên:

Cho nhân viên làm việc thường xuyên, dài hạn ký cam kết 08;

Không kiểm tra việc cá nhân có nhiều nguồn thu nhập hay không;

Không yêu cầu hoặc không kiểm tra mã số thuế cá nhân;

Không theo dõi tổng thu nhập trong năm;

Lưu trữ hồ sơ cam kết không đầy đủ, không có chữ ký hợp lệ.

Các sai lầm này khiến cam kết 08 mất hoàn toàn giá trị pháp lý khi bị kiểm tra.

5. Khi nào nên và không nên sử dụng cam kết 08?

NÊN sử dụng khi:

Cá nhân là lao động thời vụ, cộng tác viên;
Thu nhập không thường xuyên, giá trị thấp;
Cá nhân chỉ làm việc tại một đơn vị duy nhất;
Có mã số thuế và hiểu rõ trách nhiệm quyết toán cuối năm.

KHÔNG NÊN sử dụng khi:

Nhân viên làm việc chính thức, lâu dài;
Cá nhân có nhiều nguồn thu nhập;
Doanh nghiệp muốn kiểm soát rủi ro thuế ở mức thấp;
Doanh nghiệp ưu tiên tuân thủ hơn là “linh hoạt”.

6. Góc nhìn kế toán chuyên nghiệp: nên xử lý thế nào?

Một kế toán hoặc doanh nghiệp làm đúng nên:

Xem cam kết 08 là ngoại lệ, không phải thông lệ;

Xây dựng checklist điều kiện áp dụng rõ ràng;

Giải thích rõ cho người lao động về:

Nghĩa vụ thuế;

Trách nhiệm quyết toán cuối năm;

Ưu tiên khấu trừ đúng ngay từ đầu với các trường hợp không chắc chắn.

7. Kết luận

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc đã hiểu rõ hơn bản chất và phạm vi áp dụng của cam kết 08 thuế TNCN, từ đó sử dụng đúng quy định và tránh những rủi ro không đáng có trong quá trình quyết toán thuế. Việc áp dụng cam kết 08 cần được xem xét thận trọng, phù hợp từng đối tượng và gắn liền với trách nhiệm tuân thủ pháp luật thuế. Nếu bạn thấy nội dung hữu ích, đừng ngần ngại theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức kế toán – thuế thực tiễn và các thông tin chuyên môn liên quan.