Quốc hội xem xét Luật Phá sản (sửa đổi): Thay đổi gì doanh nghiệp cần lưu ý?

HCM NHUNG ACC

15 thg 12, 2025

Sáng ngày 23/10, trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội tiếp tục chương trình làm việc với nội dung quan trọng: nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Phá sản (sửa đổi). Phiên họp diễn ra tại Nhà Quốc hội dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh.

Mục tiêu sửa đổi: Tháo gỡ ách tắc, khơi thông nguồn lực

Trình bày Tờ trình, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí nhấn mạnh: Việc sửa đổi Luật Phá sản xuất phát từ yêu cầu thực tiễn khi nhiều quy định hiện hành còn bất cập, gây khó khăn trong giải quyết các vụ việc phá sản.

Dự luật mới hướng đến:

Tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho doanh nghiệp, hợp tác xã phục hồi hoạt động.
Giúp những đơn vị không còn khả năng tái cấu trúc có thể kết thúc thủ tục phá sản kịp thời.
Khơi thông nguồn lực, hỗ trợ môi trường kinh doanh lành mạnh.
Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.

Dự thảo Luật được xây dựng gồm 89 điều, chia thành 8 chương; trong đó có 22 điều mới, 62 điều sửa đổi và chỉ 5 điều giữ nguyên.

Ý kiến về một số điểm:

1. Tên gọi của Luật: Giữ nguyên hay đổi mới?

Có hai quan điểm đặt ra:

- Giữ tên Luật Phá sản như hiện hành.

- Đổi thành Luật Phục hồi, Phá sản nhằm phản ánh chính xác hơn việc mở rộng phạm vi sang thủ tục phục hồi độc lập.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nhiều ý kiến ủng hộ phương án đổi tên, cho rằng cách gọi mới phù hợp với xu hướng thế giới và mục tiêu ưu tiên phục hồi doanh nghiệp.

2. Chi phí phá sản và phục hồi: Ai chi trả khi doanh nghiệp không còn khả năng?

Một trong những điểm nghẽn lớn của thực tiễn giải quyết phá sản là vấn đề tạm ứng chi phí khi doanh nghiệp không còn tài sản hoặc chưa thể bán tài sản.

Dự thảo Luật quy định: Ngân sách nhà nước sẽ tạm ứng chi phí phá sản trong các trường hợp doanh nghiệp không thể tự chi trả. Khoản này được bố trí trong dự toán hằng năm của Tòa án và sẽ hoàn trả khi tài sản doanh nghiệp được bán.

Một số ý kiến khác đề xuất sử dụng Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhưng chưa đạt được đồng thuận cao.

3. Giải quyết tranh chấp trong quá trình phá sản

Thực tế cho thấy nhiều tranh chấp kéo dài qua nhiều cấp xét xử, gây chậm trễ toàn bộ quá trình phá sản.

Dự thảo quy định: Tòa án đang giải quyết phá sản có quyền giải quyết toàn bộ tranh chấp liên quan theo thủ tục rút gọn của Luật Phá sản. Không thực hiện theo thủ tục tố tụng của các luật khác để rút ngắn thời gian.

Đa số ý kiến đồng tình, song vẫn có đề nghị giữ nguyên như Luật hiện hành.

Quan điểm thẩm tra: Cần bảo đảm tính khả thi và tránh lạm dụng

Một số điểm cần làm rõ:

1. Thủ tục phục hồi: Có nên tách thành thủ tục độc lập?

Ủy ban đánh giá việc tách thủ tục phục hồi thành một thủ tục riêng biệt không phù hợp thực tế và có thể dẫn đến:

Lạm dụng chính sách hỗ trợ phục hồi.
Kéo dài thời gian xử lý phá sản.
Tăng rủi ro cho chủ nợ và các bên liên quan.

Do đó, kiến nghị giữ thủ tục phục hồi như một giai đoạn trong thủ tục phá sản.

2. Chính sách hỗ trợ của Nhà nước

Dự thảo đã tiếp thu theo hướng Nhà nước có thể hỗ trợ doanh nghiệp khó khăn bằng: chính sách thuế, tín dụng, tài chính, đất đai, cùng các biện pháp hỗ trợ khác tùy khả năng cân đối nguồn lực từng thời kỳ.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu sâu hơn cơ chế giãn, hoãn thuế trong thời gian phục hồi, đồng thời cần quy định rõ tiêu chí để tránh lạm dụng.

3. Tạm ứng chi phí phá sản

Đa số ý kiến thống nhất với cơ quan trình: dùng ngân sách nhà nước để chi trả trong các trường hợp doanh nghiệp không thể nộp tạm ứng.

4. Vai trò của cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội

Dự thảo mới bổ sung trách nhiệm nộp đơn yêu cầu phá sản với doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Tuy nhiên, cần tiếp tục xin ý kiến để đảm bảo khả thi khi triển khai.

5. Một số vấn đề kỹ thuật khác

Quy định bán tài sản, bán mảng kinh doanh là giải pháp quan trọng trong cả thủ tục phục hồi và phá sản, nhưng cần hướng dẫn chi tiết để đảm bảo tính minh bạch.

Một số thủ tục rút gọn được mở rộng, đặc biệt khi cơ quan thuế hoặc bảo hiểm xã hội nộp đơn yêu cầu phá sản.

Kết luận

Dự án Luật Phá sản (sửa đổi) được xem là bước điều chỉnh quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý về phá sản và phục hồi doanh nghiệp. Việc sửa đổi không chỉ giúp giải quyết nhanh chóng các vụ việc phá sản, mà còn góp phần hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.