Làm Freelance đóng thuế TNCN thế nào?
Bạn là freelancer, KOL/Influencer, YouTuber/TikToker hay người kinh doanh online trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiki, Lazada, TikTok Shop…? Bạn đang tự hỏi liệu mình có phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) không, mức thuế là bao nhiêu và cách kê khai ra sao?
Bài viết này của Công ty Kế toán AGS Việt Nam sẽ giúp bạn hiểu rõ những quy định cơ bản về thuế TNCN đối với các hình thức thu nhập ngoài lao động truyền thống, giúp bạn tránh rủi ro pháp lý và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng luật.
Trong bài viết, một số từ viết tắt được sử dụng như sau: thuế thu nhập cá nhân (thuế TNCN); người lao động (NLĐ); người sử dụng lao động (NSDLĐ); hợp đồng lao động (HĐLĐ).
Cùng tìm hiểu kỹ hơn qua các nội dung dưới đây nhé.
1. Freelance là gì?
Rất khó để đưa ra một định nghĩa duy nhất cho công việc freelance, vì có rất nhiều loại công việc khác nhau có thể thực hiện dưới hình thức này.
Nhìn chung, có thể hiểu Freelancer là người làm việc tự do, không bị ràng buộc về thời gian, địa điểm và môi trường làm việc như lao động văn phòng truyền thống. Họ nhận tiền từ khách hàng để thực hiện các nhiệm vụ/dự án trong khoảng thời gian nhất định, nhưng không chịu sự quản lý như nhân viên chính thức của doanh nghiệp.
Freelancer có thể đồng thời làm việc cho nhiều khách hàng khác nhau. Điều quan trọng là phải biết sắp xếp thời gian để đáp ứng đúng tiến độ và chất lượng cam kết.
Ngoài freelancer, các nhóm cá nhân như KOL/Influencer, YouTuber/TikToker, người bán hàng online, người nhận tiền từ Google/Meta… cũng thường được xếp vào nhóm có thu nhập ngoài lao động truyền thống và có thể phải nộp thuế TNCN.
2. Ai phải nộp thuế TNCN? – Ngưỡng doanh thu quan trọng
Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân và Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, các cá nhân có thu nhập từ hoạt động kinh doanh phải kê khai và nộp thuế nếu tổng doanh thu trong năm dương lịch trên 100 triệu đồng.
Một số nhóm đối tượng điển hình:
| Nhóm cá nhân | Nguồn thu nhập |
|---|---|
| Freelancer | Thiết kế, viết lách, lập trình, giảng dạy trực tuyến... |
| KOL, Influencer, YouTuber, TikToker | Quảng cáo, booking nhãn hàng, thu nhập từ các nền tảng video |
| Người bán hàng online | Kinh doanh qua Shopee, TikTok Shop, Facebook, Instagram... |
| Người nhận thu nhập từ Google, Meta… | Google AdSense, YouTube Partner, Facebook Reels, Shorts... |
| Cá nhân cho thuê tài sản | Cho thuê nhà, xe, mặt bằng, thiết bị... |
Ngưỡng doanh thu chịu thuế:
-
Tổng doanh thu trên 100 triệu đồng/năm dương lịch (tức bình quân khoảng 8,33 triệu đồng/tháng).
-
Nếu doanh thu từ nhiều nguồn cộng lại vượt ngưỡng, vẫn phải kê khai toàn bộ và nộp thuế.
Theo Điều 2 Luật Thuế TNCN, cả cá nhân cư trú có thu nhập phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam, và cá nhân không cư trú có thu nhập phát sinh tại Việt Nam đều có thể thuộc diện nộp thuế TNCN.
3. Các loại thuế phải nộp và cách tính
3.1. Thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ % trên doanh thu
Đối với nhiều trường hợp cá nhân kinh doanh nhỏ, thuế TNCN được tính theo tỷ lệ khoán trên doanh thu, không yêu cầu chứng minh chi phí đầu vào.
| Loại hình hoạt động | Thuế TNCN (% trên doanh thu) |
|---|---|
| Cung cấp dịch vụ, làm nghề tự do (freelancer, KOL, YouTuber, MC, dịch thuật...) | 2% |
| Bán hàng hóa (bao gồm bán hàng online) | 1% |
| Cho thuê tài sản (nhà, xe, máy móc, thiết bị...) | 5% |
3.2. Thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo tỷ lệ % trên doanh thu
Ngoài thuế TNCN, cá nhân kinh doanh còn có thể phải nộp thuế GTGT, cũng tính theo tỷ lệ trên doanh thu.
| Loại hình hoạt động | Thuế GTGT (% trên doanh thu) |
|---|---|
| Cung cấp dịch vụ, freelancer | 5% |
| Bán hàng hóa | 1% |
3.3. Khấu trừ 10% thuế TNCN đối với tiền công, tiền thù lao
Theo Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, khi tổ chức, doanh nghiệp trả tiền công, tiền thù lao cho cá nhân cư trú không ký HĐLĐ hoặc hợp đồng dưới 3 tháng:
Nếu tổng mức trả từ 2.000.000 đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ 10% thuế TNCN trên thu nhập trước khi trả.
Trường hợp cá nhân chỉ có duy nhất nguồn thu nhập này và ước tính sau khi giảm trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế, cá nhân có thể làm cam kết gửi tổ chức chi trả để tạm thời chưa bị khấu trừ 10%.
Như vậy, Freelancer/KOL vừa có thể:
- Chịu thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu khi được coi là cá nhân kinh doanh; hoặc
- Bị khấu trừ 10% tại nguồn nếu nhận tiền công, tiền thù lao từng lần từ doanh nghiệp.
3.4. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1 – YouTuber nhận tiền từ Google AdSense:
Một cá nhân là YouTuber có tổng thu nhập 360 triệu đồng trong năm từ Google AdSense
(được coi là cung cấp dịch vụ).
-
Thuế TNCN: 360 triệu × 2% = 7,2 triệu đồng
-
Thuế GTGT: 360 triệu × 5% = 18 triệu đồng
-
Tổng thuế phải nộp: 25,2 triệu đồng/năm
Ví dụ 2 – Freelancer nhận thù lao từ doanh nghiệp Việt Nam:
Một Freelancer dịch thuật nhận 5.000.000 đồng/lần từ một công ty, không ký HĐLĐ.
- Do số tiền > 2.000.000 đồng/lần, công ty sẽ khấu trừ 10% trước khi trả.
- Freelancer thực nhận: 5.000.000 × (1 - 10%) = 4.500.000 đồng.
- Cuối năm, nếu tổng thu nhập sau giảm trừ gia cảnh thấp hơn ngưỡng chịu thuế, cá nhân có thể làm hồ sơ quyết toán để hoàn thuế.
4. Cách kê khai và nộp thuế TNCN
4.1. Trường hợp cá nhân kinh doanh trực tiếp
Nếu bạn trực tiếp kinh doanh (bán hàng online, tự nhận job freelance, tự cho thuê tài sản…), cần thực hiện các bước cơ bản sau:
-
Đăng ký mã số thuế cá nhân trên cổng thuế điện tử cá nhân.
-
Khai báo ngành nghề và doanh thu dự kiến với Chi cục Thuế nơi cư trú.
-
Chọn phương thức kê khai: theo tháng, quý hoặc năm tùy doanh thu và yêu cầu của cơ quan thuế.
-
Nộp thuế qua ngân hàng, ví điện tử hoặc trực tiếp tại kho bạc/Chi cục Thuế.
4.2. Trường hợp thu nhập qua bên thứ ba (Google, agency, sàn TMĐT…)
-
Nếu nhận thu nhập từ công ty, agency hoặc nhãn hàng tại Việt Nam, bạn có thể bị khấu trừ 10% thuế TNCN tại nguồn nếu không ký HĐLĐ hoặc HĐLĐ dưới 3 tháng.
-
Nếu nhận thu nhập từ Google, Facebook, YouTube…: các nền tảng này không khấu trừ thuế tại Việt Nam. Bạn có trách nhiệm tự kê khai và nộp thuế cho toàn bộ thu nhập phát sinh.
4.3. Khai báo thuế trực tiếp và online cho Freelancer
Hiện nay, Freelancer có thể khai báo thuế TNCN theo hai cách: nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan Thuế hoặc kê khai online trên hệ thống thuế điện tử.
a. Khai báo thuế trực tiếp
Freelancer chuẩn bị hồ sơ theo hướng dẫn (tờ khai quyết toán, chứng từ khấu trừ…) và nộp trực tiếp tại cơ quan Thuế. Cơ quan Thuế sẽ tiếp nhận và xử lý nếu hồ sơ hợp lệ.
b. Khai báo thuế online
Tóm tắt các bước khai báo thuế TNCN online dành cho Freelancer:
-
Truy cập website https://canhan.gdt.gov.vn/ của Tổng cục Thuế.
-
Đăng nhập tài khoản. Nếu chưa có, thực hiện Đăng ký tài khoản và điền: Mã số thuế, ngày cấp, cơ quan thuế, cơ quan quản lý thuế.
-
Chọn mục Quyết toán thuế → Kê khai thuế trực tuyến, hệ thống sẽ hiện màn hình chọn thông tin tờ khai.
-
Kiểm tra các thông tin cá nhân đã được tự động điền (tên, địa chỉ, số điện thoại, email, cục thuế, chi cục thuế, năm kê khai) và chọn:
- Tờ khai phù hợp;
- Loại tờ khai (lần đầu/bổ sung…);
-
Điền đầy đủ các chỉ tiêu trên tờ khai theo mẫu, nhấn Hoàn thành kê khai và kết xuất XML nếu cần lưu file.
-
Chọn Nộp tờ khai, nhập mã kiểm tra để xác nhận. Nếu thông tin chính xác, hệ thống sẽ gửi thông báo nộp tờ khai thành công. Sau đó, bạn có thể in tờ khai để lưu hồ sơ và nộp cho cơ quan Thuế khi cần.
5. Lưu ý quan trọng đối với người bán hàng online
-
Các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop… đã được yêu cầu cung cấp dữ liệu doanh thu của cá nhân kinh doanh cho cơ quan Thuế.
-
Nếu tổng doanh thu trên các sàn vượt 100 triệu đồng/năm, bạn có thể nhận được thư mời làm việc từ cơ quan Thuế.
-
Trường hợp không kê khai kịp thời, cá nhân có thể bị truy thu thuế, tính tiền chậm nộp và xử phạt vi phạm hành chính.
6. Một số câu hỏi thường gặp
6.1. Làm Freelance có phải đóng thuế TNCN không?
Có. Theo Luật Thuế TNCN, thu nhập từ tiền lương, tiền công, thù lao, tiền công dịch vụ… đều là thu nhập chịu thuế. Nếu tổng thu nhập/doanh thu của bạn vượt ngưỡng chịu thuế, bạn thuộc diện phải kê khai và nộp thuế.
6.2. Có cần đăng ký kinh doanh không?
Bạn không bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh/doanh nghiệp nếu chỉ làm nhỏ lẻ, không mở cửa hàng, không thuê nhân viên. Tuy nhiên, nghĩa vụ thuế là độc lập: nếu có thu nhập kinh doanh vượt ngưỡng 100 triệu đồng/năm thì vẫn phải kê khai và nộp thuế đầy đủ.
6.3. Đã bị khấu trừ 10% thuế TNCN rồi, có cần quyết toán không?
Có. Việc bị khấu trừ 10% chỉ là tạm nộp theo quy định, không có nghĩa là đã hoàn tất nghĩa vụ thuế cả năm. Nếu bạn có nhiều nguồn thu hoặc tổng thu nhập lớn, nên thực hiện quyết toán thuế vào đầu năm sau để:
- Hoàn thuế nếu số đã khấu trừ lớn hơn số phải nộp;
- Nộp thêm nếu số đã khấu trừ chưa đủ.
6.4. Thu nhập không ổn định, có phải nộp thuế không?
Thu nhập không cần phải ổn định theo tháng. Chỉ cần tổng doanh thu trong năm vượt 100 triệu đồng (hoặc tổng thu nhập tính thuế sau giảm trừ vượt ngưỡng chịu thuế) thì bạn vẫn thuộc diện nộp thuế.
7. Kết luận
Cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực như freelancer, sáng tạo nội dung số, quảng cáo, bán hàng online cần đặc biệt lưu ý đến nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân. Kê khai và nộp thuế đúng quy định không chỉ giúp bạn tránh rủi ro pháp lý, mà còn nâng cao uy tín cá nhân, thuận lợi hơn khi hợp tác với các đối tác lớn, làm hồ sơ vay vốn hoặc các thủ tục pháp lý khác.
Bạn nên thường xuyên cập nhật văn bản pháp luật mới về thuế, hoặc chủ động làm việc với cơ quan Thuế/đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để được hướng dẫn cụ thể theo trường hợp của mình.
Công ty Kế toán AGS Việt Nam cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này. Hy vọng bài viết mang lại cho bạn những thông tin hữu ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức thuế – kế toán cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.
Thông tin khác
Thông tin tuyển dụng và hướng dẫn
Nguồn tham khảo: Luật Thuế thu nhập cá nhân, Thông tư 40/2021/TT-BTC, Thông tư 111/2013/TT-BTC và một số tài liệu sưu tầm trên Internet.
.webp)