Thuế TNDN - Khái niệm và nguyên tắc chuyển lỗ

HCM Chương ACC

24 thg 9, 2025

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, không phải lúc nào doanh nghiệp cũng đạt được lợi nhuận như kỳ vọng. Thực tế, sẽ có những giai đoạn phát sinh lỗ và cần có cơ chế xử lý phù hợp để vừa đảm bảo cân bằng tài chính, vừa tuân thủ đúng quy định pháp luật. Trong thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), một trong những nội dung quan trọng liên quan đến vấn đề này chính là nguyên tắc chuyển lỗ - cho phép doanh nghiệp bù trừ khoản lỗ của các năm trước vào thu nhập chịu thuế của các năm sau.

Việc hiểu rõ khái niệm thuế TNDN cũng như cách xác định và thực hiện nguyên tắc chuyển lỗ không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu nghĩa vụ thuế mà còn hỗ trợ trong việc lập kế hoạch tài chính dài hạn một cách hiệu quả.

1. Khái niệm lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế

Lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế là số chênh lệch âm về thu nhập tính thuế chưa bao gồm các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước chuyển sang.

2. Nguyên tắc chuyển lỗ

Theo quy định hiện hành, việc chuyển lỗ trong thuế TNDN được áp dụng theo những nguyên tắc cơ bản sau:

Sau khi quyết toán thuế, nếu doanh nghiệp bị lỗ thì phải chuyển toàn bộ và liên tục khoản lỗ này vào thu nhập chịu thuế của những năm tiếp theo.
Thời gian chuyển lỗ tối đa là 5 năm, tính từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ.
Hết thời hạn 5 năm kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ, phần lỗ chưa chuyển hết sẽ không còn giá trị để bù trừ vào thu nhập chịu thuế.
Trong trường hợp cơ quan thuế kiểm tra và xác định số lỗ được chuyển khác với số doanh nghiệp đã kê khai, thì sẽ áp dụng kết quả xác định của cơ quan thuế.

2.1.Chuyển lỗ giữa các năm

VD1: Năm 20X4, công ty ABC có phát sinh khoản lỗ 8 tỷ đồng; năm 20X5 công ty có phát sinh thu nhập là 10 tỷ đồng

→ Toàn bộ số lỗ phát sinh năm 20X4 nhỏ hơn thu nhập năm 20X5 nên công ty ABC phải chuyển toàn bộ số lỗ vào thu nhập năm 20X5.

VD2: Năm 20X4, công ty ABC có phát sinh khoản lỗ 8 tỷ đồng; năm 20X5 công ty có phát sinh thu nhập chỉ có 5 tỷ đồng.

→ Công ty ABC phải chuyển toàn bộ số lỗ năm 20X4 là 8 tỷ vào thu nhập năm 20X5. Số lỗ còn lại là 3 tỷ công ty ABC phải theo dõi và chuyển toàn bộ liên tục vào các năm tiếp theo, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ năm 20X5.

2.2.Chuyển lỗ giữa các quý

- Trong cùng một năm tài chính, doanh nghiệp được phép bù trừ số lỗ của quý trước vào thu nhập các quý sau. Khi quyết toán năm, số lỗ còn lại sẽ được chuyển tiếp theo nguyên tắc bên trên.

VD3: Năm 20X4, công ty ABC có:

Quý 1: lỗ 18 triệu

Quý 2: lãi 10 triệu

Quý 3: lãi 12 triệu

→ Quý 1 công ty ABC phát sinh khoản lỗ 18 triệu nên số lỗ này sẽ được chuyển sang Quý 2 là 10 triệu. Số lỗ còn lại là 8 triệu sẽ được chuyển tiếp tục vào Quý 3, nên Quý 3 năm 2024 chỉ còn 4 triệu được xác định là thu nhập tính thuế để tạm tính nộp thuế theo quý.

Nếu trong thời gian đang chuyển lỗ mà phát sinh các khoản lỗ mới (không bao gồm số lỗ của kỳ trước chuyển sang) thì các khoản lỗ này cũng được chuyển toàn bộ và liên tục trong tối đa 5 năm, tính từ năm tiếp sau năm phát sinh.

VD4: Năm 20X4, công ty ABC lỗ 10 triệu đồng. Năm 20X5, công ty tiếp tục phát sinh số lỗ là 20 triệu đồng. Do đó, số lỗ năm 20X4 sẽ được chuyển tối đa từ năm 20X5 đến năm 20X9 và số lỗ năm 20X5 sẽ được chuyển tối đa từ năm 20X6 đến năm 20Y0.