Đăng ký thuế trực tiếp với cơ quan thuế và mã số thuế của “người nộp thuế không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký”

Ngày 31/7/2024, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 86/2024/TT-BTC hướng dẫn đăng ký thuế, thay thế Thông tư 105/2020/TT-BTC. Một trong những nội dung đáng chú ý của Thông tư này là việc quy định đối tượng phải đăng ký thuế trực tiếp với cơ quan thuế – điều mà nhiều cá nhân và doanh nghiệp cần nắm rõ để đảm bảo tuân thủ pháp luật, tránh bị xử phạt hành chính. Một trong những trạng thái quan trọng, dễ bị doanh nghiệp hoặc cá nhân bỏ sót là “Trạng thái 06” – mã cho biết người nộp thuế không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký. Việc hiểu đúng và chủ động xử lý khi gặp trạng thái này là yếu tố quyết định để tránh rủi ro bị tạm ngưng hoạt động mã số thuế, bị công khai hoặc gặp khó khăn trong giao dịch tài chính.

1. Ai phải đăng ký thuế trực tiếp với cơ quan thuế?

Theo Điều 4 Thông tư 86/2024/TT-BTC, có 13 nhóm đối tượng phải thực hiện đăng ký thuế trực tiếp với cơ quan thuế, thay vì qua cơ quan đăng ký kinh doanh hay các cơ quan quản lý khác.
Một số trường hợp tiêu biểu gồm:

• Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công thuộc diện khấu trừ thuế nhưng chưa có mã số thuế.

• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thuộc diện đăng ký qua cơ quan đăng ký kinh doanh.

• Tổ chức chi trả thu nhập (doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị) có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

• Tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ nộp thay cho nhà thầu nước ngoài.

• Người phụ thuộc đăng ký giảm trừ gia cảnh.

Như vậy, việc hiểu rõ nhóm đối tượng của mình thuộc diện nào giúp người nộp thuế chủ động hơn trong quá trình đăng ký và tránh nhầm lẫn giữa hình thức đăng ký qua cơ quan liên thông và đăng ký trực tiếp.

2. Quy trình đăng ký thuế trực tiếp ra sao?

Người nộp thuế cần chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại Điều 6 của Thông tư 86/2024/TT-BTC, bao gồm:

• Tờ khai đăng ký thuế mẫu 05-ĐK-TCT,

• Bản sao giấy tờ tùy thân (CMND, CCCD, hộ chiếu),

• Các giấy tờ liên quan đến nghĩa vụ thuế (nếu có).

3. Ý nghĩa của việc đăng ký thuế chính xác

Việc đăng ký thuế đúng quy định không chỉ giúp người nộp thuế được cấp mã số thuế duy nhất, mà còn tạo điều kiện cho:

• Theo dõi, kê khai và nộp thuế thuận tiện hơn;

• Hưởng các quyền lợi hợp pháp (như giảm trừ gia cảnh, hoàn thuế);

• Hạn chế rủi ro bị xử phạt vi phạm hành chính do chậm đăng ký thuế.

4. Tác động & lý do hình thành trạng thái 06

4.1. Lý do hình thành

Trạng thái 06 hình thành khi cơ quan thuế phối hợp với cơ quan chức năng xác minh và kết luận rằng NNT không còn hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký kinh doanh hoặc cư trú. Việc này có thể xuất phát từ:

• Doanh nghiệp chuyển địa điểm nhưng không đăng ký thay đổi địa chỉ với cơ quan thuế.

• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã ngừng thực tế nhưng chưa làm thủ tục chấm dứt mã số thuế.

• Chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc đơn vị phụ thuộc bị chủ quản ngừng hoạt động nhưng chưa thông báo đầy đủ.

4.2. Tác động của trạng thái 06

Khi mã số thuế bị chuyển sang trạng thái 06, NNT sẽ phải đối mặt với nhiều hệ quả tiêu cực:

• Bị công khai thông tin trên website Tổng cục Thuế → ảnh hưởng lòng tin với đối tác, nhà đầu tư.

• Không thực hiện được một số nghiệp vụ thuế dễ như đăng ký hóa đơn mới, chuyển địa chỉ trụ sở hoặc mở rộng kinh doanh do hệ thống cảnh báo rủi ro.

• Có thể bị yêu cầu thực hiện thủ tục chấm dứt hiệu lực mã số thuế hoặc thay đổi trạng thái trước khi được phục hồi hoạt động. 

5. Xử phạt đối với doanh nghiệp ở trạng thái 06

Với trạng thái 06 – “Người nộp thuế tạm ngừng hoạt động nhưng chưa hoàn thành thủ tục chấm dứt mã số thuế”, nếu doanh nghiệp không thông báo tạm ngừng hoặc tiếp tục kinh doanh đúng hạn, thì sẽ bị xử phạt theo Điều 10 Nghị định 125/2020/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 102/2021/NĐ-CP), cụ thể như sau: