Case Study Greensill: "Bao thanh toán ngược", Bảo hiểm và Ảo thuật giấu nợ hàng tỷ USD

2. "Lỗ hổng Kế toán" chết người: Nợ Vay hay Nợ Phải Trả?

Đây chính là phần "tối" và là mấu chốt của vấn đề. Khi công ty Lớn nhận khoản tài trợ 180 ngày từ Greensill, họ phải hạch toán khoản nợ này. Câu hỏi là: Đây là loại nợ gì?

Lựa chọn 1 (Bản chất thật): "Nợ vay tài chính"

• Vì sao? Vì công ty Lớn đang vay tiền của một bên tài chính (Greensill) để trả cho nhà cung cấp. Đây rõ ràng là một khoản vay.

• Tác động: Sẽ bị hạch toán là Nợ vay (Financial Debt), làm tăng Đòn bẩy (Leverage) và khiến BCTC trông "rủi ro" hơn. Dòng tiền này phải nằm ở Dòng tiền từ Hoạt động Tài chính (CFF).

Lựa chọn 2 (Thủ thuật): "Nợ phải trả người bán"

• Vì sao? Công ty Lớn lập luận rằng đây vẫn là nợ thương mại, chỉ là trả cho Greensill thay vì trả cho nhà cung cấp.

• Tác động: Được hạch toán là Nợ phải trả người bán (Trade Payable). BCTC trông "lành mạnh", cho thấy công ty đang "chiếm dụng vốn" hiệu quả. Dòng tiền này được "giấu" trong Dòng tiền từ Hoạt động Kinh doanh (CFO), khiến CFO tăng vọt một cách ảo diệu.

Bằng cách lợi dụng sự mập mờ trong các chuẩn mực kế toán (vốn chưa có hướng dẫn rõ ràng cho Reverse Factoring), các tập đoàn khách hàng của Greensill đã chọn Lựa chọn 2. Họ đã "giấu" hàng tỷ đô la nợ vay tài chính dưới lốt nợ thương mại, đánh lừa nhà đầu tư về sức khỏe tài chính thực sự.

3. "Ngôi nhà trên cát": Tại sao Bảo hiểm là Nền móng?

Greensill không dùng tiền túi của mình. Họ lấy tiền từ các nhà đầu tư lớn (như các quỹ của Credit Suisse) để đi tài trợ. Nhưng các khách hàng của Greensill (như tập đoàn thép GFG Alliance) lại rất rủi ro.

Tại sao các nhà đầu tư lại chịu bỏ tiền?

Vì Greensill đã mua Bảo hiểm Tín dụng cho các khoản vay này. Lời chào mời của Greensill với nhà đầu tư là:

"Hãy đưa tiền cho chúng tôi. Khoản đầu tư này an toàn tuyệt đối, vì nếu khách hàng của chúng tôi vỡ nợ, thì Công ty Bảo hiểm (như Tokio Marine) sẽ đứng ra trả toàn bộ."

Chính lời hứa "được bảo hiểm 100%" này là lý do duy nhất khiến các nhà đầu tư chịu bỏ hàng tỷ đô la vào các quỹ của Greensill. Bảo hiểm tín dụng là nền móng duy nhất giữ cho toàn bộ mô hình kinh doanh này đứng vững.

4. Cú sụp đổ: Khi Bảo hiểm "Rút củi Đáy nồi"

Đầu năm 2021, công ty bảo hiểm (Tokio Marine) nhận thấy rủi ro từ các khách hàng của Greensill là quá lớn (có dấu hiệu gian lận hóa đơn, rủi ro vỡ nợ cao). Họ quyết định: Không gia hạn hợp đồng bảo hiểm nữa.

Đây là lúc hiệu ứng domino xảy ra:

1. Bảo hiểm biến mất: Ngay lập tức, các khoản nợ hàng tỷ đô la mà Greensill đang nắm giữ bị lột bỏ lớp "bảo vệ".

2. Tài sản trở nên "độc hại": Từ "an toàn tuyệt đối", chúng trở thành "nợ rác" rủi ro cao.

3. Nhà đầu tư tháo chạy: Credit Suisse và các nhà đầu tư khác lập tức đóng băng các quỹ và yêu cầu rút tiền. Họ không thể bán cho khách hàng một sản phẩm "độc hại" không có bảo hiểm.

4. Greensill cạn kiệt vốn: Nguồn tiền của Greensill biến mất chỉ sau một đêm. Họ không còn tiền để hoạt động.

Greensill sụp đổ không phải vì mất bảo hiểm, mà vì mất niềm tin của các nhà đầu tư ngay khi bảo hiểm biến mất. Vụ việc này là một bài học đắt giá, cho thấy các "lỗ hổng" kế toán tinh vi có thể nguy hiểm không kém gì gian lận, buộc các cơ quan ban hành chuẩn mực phải vào cuộc và yêu cầu các công ty phải minh bạch hơn về các khoản nợ ẩn này.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.