Quy định mới về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế năm 2025: Ảnh hưởng đến tính lương và chi phí doanh nghiệp

 

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp năm 2025

Theo quy định cập nhật năm 2025, tỷ lệ trích đóng bảo hiểm từ quỹ tiền lương hàng tháng của người lao động được phân bổ như sau:

Lưu ý:
Mức lương làm căn cứ đóng bảo hiểm là mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác ghi trong hợp đồng lao động theo Điều 17 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH.
Mức trần đóng BHXH năm 2025 dự kiến tương đương 20 lần mức lương cơ sở (hiện nay là 1,8 triệu đồng/tháng).

3. Ảnh hưởng của BHXH, BHYT đến việc tính lương và chi phí doanh nghiệp

a. Đối với người lao động – Ảnh hưởng đến lương thực nhận

Khi tham gia đầy đủ các khoản bảo hiểm, lương thực nhận (net) sẽ giảm so với lương tổng (gross) do trích phần đóng bảo hiểm cá nhân.

Công thức:
Lương thực nhận = Lương gross – (BHXH + BHYT + BHTN + Thuế TNCN)

Ví dụ minh họa:
Lương gross: 20.000.000 VNĐ

NLĐ đóng bảo hiểm (10.5%): 2.100.000 VNĐ
Lương thực nhận: 17.900.000 VNĐ

Mặc dù phần trừ này làm giảm lương thực lĩnh, nhưng người lao động được hưởng quyền lợi lâu dài, bao gồm:
Hưu trí, thai sản, ốm đau, tai nạn lao động.
Khám chữa bệnh qua BHYT.
Hỗ trợ thất nghiệp, đào tạo nghề.

b. Đối với doanh nghiệp – Ảnh hưởng đến chi phí nhân sự

Doanh nghiệp phải đóng phần lớn chi phí bảo hiểm cho mỗi nhân viên.
Chi phí này được hạch toán vào chi phí sản xuất – kinh doanh hợp pháp.

Công thức:
Chi phí nhân sự = Lương gross × (1 + Tỷ lệ DN đóng bảo hiểm)

Ví dụ:
Lương gross: 20.000.000 VNĐ


DN đóng bảo hiểm (21.5%): 4.300.000 VNĐ
Tổng chi phí thực tế: 24.300.000 VNĐ

Khi số lượng nhân viên tăng, khoản chi này trở thành chi phí cố định đáng kể, tác động trực tiếp đến lợi nhuận và cơ cấu tài chính doanh nghiệp.

4. Rủi ro pháp lý khi không tuân thủ quy định bảo hiểm

Doanh nghiệp nếu trốn đóng, nợ đóng hoặc khai sai mức đóng BHXH, BHYT sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP:
Hành vi vi phạm và mức phạt
Không đóng BHXH, BHYT cho NLĐ phạt từ 50 – 75 triệu đồng.
Đóng không đủ số người, mức quy định phạt từ 12 – 20% tổng số tiền phải đóng
Trốn đóng BHXH, BHYT phạt đến 150 triệu đồng hoặc bị xử lý hình sự theo Điều 216 Bộ luật Hình sự
Ngoài tiền phạt, DN còn phải truy thu toàn bộ số tiền còn thiếu, cộng lãi chậm đóng, và có thể bị công khai trên phương tiện thông tin đại chúng.

5. Giải pháp giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí bảo hiểm hợp pháp

Ứng dụng phần mềm kế toán – nhân sự thông minh:
Giúp tự động tính toán lương gross – net, trích BHXH, BHYT, BHTN chính xác và minh bạch.
Cơ cấu lại quỹ lương hợp lý:
Xây dựng bảng lương bao gồm lương cơ bản, phụ cấp, thưởng, phúc lợi… theo đúng quy định để tránh bị truy thu.
Cập nhật quy định thường xuyên:
Theo dõi thay đổi từ Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội và Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Đào tạo nhân sự phụ trách kế toán – hành chính:
Đảm bảo hiểu đúng quy định và xử lý hồ sơ bảo hiểm nhanh chóng, đúng luật.