Hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp từ năm 2026 theo Thông tư 99/2025/TT-BTC
Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC sau hơn một thập kỷ thực hiện. Thông tư này có hiệu lực từ 01/01/2026 và áp dụng cho các năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày này.
Việc triển khai Thông tư 99 không chỉ cập nhật kỹ thuật kế toán mà còn mở rộng nội dung để phù hợp hơn với yêu cầu quản trị hiện đại, hội nhập quốc tế, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong tổ chức kế toán và báo cáo tài chính.
1. Hiệu lực và đối tượng áp dụng
1.1. Hiệu lực thi hành
Thông tư 99/2025/TT-BTC có hiệu lực từ 01/01/2026
Áp dụng cho các năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026
Doanh nghiệp không được tiếp tục áp dụng Thông tư 200 cho kỳ kế toán từ năm 2026 trở đi
1.2. Đối tượng áp dụng
Thông tư 99 áp dụng cho:
Doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam
Doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp có vốn nước ngoài
Các loại hình doanh nghiệp thuộc mọi quy mô (trừ một số lĩnh vực đặc thù có chế độ kế toán riêng)
👉 Như vậy, đa số doanh nghiệp hiện nay đều thuộc đối tượng bắt buộc áp dụng Thông tư 99.
2. Mục tiêu và định hướng của Thông tư 99
Thông tư 99 được ban hành với các mục tiêu chính:
Chuẩn hóa chế độ kế toán theo hướng minh bạch – nhất quán – dễ kiểm soát
Tăng tính phù hợp với quản trị doanh nghiệp hiện đại
Tạo nền tảng để tiệm cận và từng bước hội nhập IFRS
Phù hợp với chuyển đổi số, quản lý dữ liệu kế toán – tài chính
So với Thông tư 200, Thông tư 99 không chỉ thay đổi biểu mẫu, mà còn thay đổi tư duy tổ chức kế toán trong doanh nghiệp.
3. Những nội dung thay đổi trọng tâm trong Thông tư 99
3.1. Hệ thống chứng từ kế toán
Chứng từ kế toán được chuẩn hóa theo hướng:
Rõ ràng nội dung kinh tế phát sinh
Phù hợp với kiểm soát nội bộ
Dễ dàng số hóa và truy xuất dữ liệu
Doanh nghiệp được chủ động thiết kế mẫu chứng từ, nhưng phải đảm bảo đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định
👉 Điều này đòi hỏi doanh nghiệp rà soát lại toàn bộ quy trình lập – luân chuyển – lưu trữ chứng từ.
3.2. Hệ thống tài khoản kế toán
Thông tư 99 có điều chỉnh và cập nhật:
Kết cấu và nội dung phản ánh của một số tài khoản
Bổ sung, làm rõ cách hạch toán với:
Các giao dịch phức tạp
Các khoản mục tài chính mới
Các giao dịch có yếu tố nước ngoài
Doanh nghiệp phải:
Rà soát lại sơ đồ tài khoản kế toán
Điều chỉnh cách hạch toán để đảm bảo phù hợp với nội dung phản ánh mới
3.3. Sổ kế toán và tổ chức ghi sổ
Thông tư 99 nhấn mạnh:
Nguyên tắc nhất quán giữa chứng từ – sổ kế toán – báo cáo tài chính
Trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc:
Lựa chọn hình thức sổ kế toán
Đảm bảo dữ liệu kế toán đầy đủ, liên tục, có thể kiểm tra
Việc ghi sổ không chỉ để “đủ hồ sơ”, mà còn phục vụ:
Kiểm soát nội bộ
Thanh tra, kiểm tra thuế
Quản trị tài chính
3.4. Báo cáo tài chính và thuyết minh
Đây là một trong những nội dung thay đổi quan trọng nhất.
Báo cáo tài chính:
Một số chỉ tiêu được điều chỉnh cách trình bày
Yêu cầu phản ánh trung thực bản chất giao dịch, không chỉ hình thức
Thuyết minh báo cáo tài chính:
Mở rộng yêu cầu công bố thông tin
Làm rõ:
Chính sách kế toán áp dụng
Các ước tính kế toán trọng yếu
Các rủi ro tài chính
Các giao dịch bất thường
👉 Từ 2026, thuyết minh BCTC không còn là phần “viết cho có”, mà là nội dung có thể bị cơ quan thuế, kiểm toán và ngân hàng phân tích rất kỹ.
3.5. Kiểm soát nội bộ và trách nhiệm quản lý
Thông tư 99 nhấn mạnh rõ:
Trách nhiệm của người đại diện pháp luật
Trách nhiệm của kế toán trưởng
Vai trò của hệ thống kiểm soát nội bộ
Doanh nghiệp phải:
Phân định rõ trách nhiệm giữa các bộ phận
Xây dựng quy trình kiểm soát kế toán phù hợp
Hạn chế rủi ro sai sót, gian lận, truy thu thuế
3.6. Đơn vị tiền tệ kế toán
Thông tư 99 quy định rõ hơn về:
Việc lựa chọn đơn vị tiền tệ kế toán
Nguyên tắc thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán
Trình bày và quy đổi ngoại tệ
Điều này đặc biệt quan trọng với:
Doanh nghiệp FDI
Doanh nghiệp có giao dịch ngoại tệ thường xuyên
3.7. Định hướng hội nhập IFRS
Thông tư 99 được xem là bước đệm quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận IFRS:
Tăng yêu cầu về bản chất giao dịch
Minh bạch thông tin tài chính
Phù hợp với chuẩn mực quốc tế
Doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp có kế hoạch gọi vốn, vay ngân hàng hoặc niêm yết cần đặc biệt lưu ý nội dung này.
4. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì từ bây giờ?
4.1. Rà soát hệ thống kế toán hiện tại
So sánh quy trình đang áp dụng với yêu cầu Thông tư 99
Xác định các điểm cần thay đổi
4.2. Chuẩn hóa dữ liệu và sổ sách
Làm sạch dữ liệu kế toán
Đảm bảo tính nhất quán giữa các kỳ
4.3. Nâng cấp phần mềm kế toán
Đảm bảo phần mềm đáp ứng được biểu mẫu, báo cáo theo Thông tư 99
Hạn chế thao tác thủ công
4.4. Đào tạo nhân sự kế toán
Cập nhật kiến thức cho kế toán tổng hợp, kế toán trưởng
Thống nhất cách hiểu và cách áp dụng trong doanh nghiệp
5. Kết luận
Thông tư 99/2025/TT-BTC không đơn thuần là một văn bản thay thế Thông tư 200, mà là bước chuyển quan trọng trong quản lý kế toán – tài chính doanh nghiệp từ năm 2026 trở đi. Doanh nghiệp chuẩn bị sớm sẽ:
Giảm rủi ro sai sót và truy thu thuế
Nâng cao chất lượng báo cáo tài chính
Chủ động trong quản trị và phát triển dài hạn
Ngược lại, doanh nghiệp bị động sẽ đối mặt với nhiều rủi ro về pháp lý, thuế và tài chính.
.png)