Nghị định về kê khai thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ năm 2026: Quy định chi tiết cần lưu ý

Trong lộ trình cải cách quản lý thuế giai đoạn 2025–2030, cơ quan thuế đang từng bước siết chặt hoạt động của hộ kinh doanh (HKD) và cá nhân kinh doanh (CNKD), đặc biệt trong bối cảnh kinh doanh online, thương mại điện tử và thanh toán không tiền mặt ngày càng phổ biến. Theo định hướng và các dự thảo chính sách mới, từ năm 2026, cơ chế kê khai – nộp thuế đối với HKD, CNKD sẽ có nhiều thay đổi đáng chú ý, tiệm cận dần với mô hình quản lý doanh nghiệp.

1. Bối cảnh ban hành quy định mới

Trong những năm gần đây, số lượng hộ kinh doanh (HKD) và cá nhân kinh doanh (CNKD) tăng nhanh, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh online, dịch vụ nền tảng số. Tuy nhiên, cơ chế thu thuế hiện hành vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu dựa trên phương pháp khoán, dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách và thiếu công bằng giữa các mô hình kinh doanh.

Trước thực tế đó, Bộ Tài chính đã xây dựng Dự thảo Nghị định quy định về kê khai thuế của HKD, CNKD, dự kiến áp dụng từ năm 2026, với mục tiêu tăng cường quản lý thuế, minh bạch doanh thu và từng bước chuẩn hóa hoạt động kinh doanh cá thể theo hướng hiện đại.

2. Đối tượng áp dụng theo dự thảo Nghị định

Dự thảo quy định rõ các đối tượng phải thực hiện kê khai thuế bao gồm:

• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

• HKD, CNKD kinh doanh trên nền tảng số, thương mại điện tử, mạng xã hội.

• HKD, CNKD có doanh thu vượt ngưỡng theo quy định, không phân biệt hình thức kinh doanh truyền thống hay trực tuyến.

Quy định mới thể hiện rõ định hướng thu hẹp dần hình thức thuế khoán, chuyển sang quản lý dựa trên doanh thu thực tế.

3. Phương pháp kê khai thuế từ năm 2026

3.1. Chuyển mạnh từ thuế khoán sang kê khai

Theo dự thảo, từ năm 2026:

• Nhiều HKD, CNKD sẽ không còn áp dụng thuế khoán.

• Thay vào đó là kê khai thuế theo doanh thu phát sinh thực tế.

Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào:

• Dữ liệu hóa đơn điện tử

• Dữ liệu thanh toán không dùng tiền mặt

• Thông tin từ ngân hàng, nền tảng trung gian, sàn thương mại điện tử

để đối chiếu và xác định nghĩa vụ thuế.

3.2. Nghĩa vụ sử dụng hóa đơn điện tử

HKD, CNKD thuộc diện kê khai sẽ phải:

• Sử dụng hóa đơn điện tử theo quy định

• Lập hóa đơn cho từng giao dịch bán hàng, cung cấp dịch vụ

• Kết nối dữ liệu hóa đơn với cơ quan thuế

Đây là điểm thay đổi lớn so với hiện nay, khi nhiều hộ kinh doanh chưa bắt buộc lập hóa đơn cho mọi giao dịch.

4. Quy định về kê khai, nộp thuế

Dự thảo Nghị định quy định HKD, CNKD kê khai và nộp các loại thuế sau:

• Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

• Các khoản thu khác theo quy định pháp luật về thuế

Hình thức kê khai:

• Kê khai theo tháng hoặc theo quý, tùy quy mô doanh thu

• Thực hiện kê khai điện tử thông qua cổng thông tin của cơ quan thuế

Việc kê khai sẽ gắn chặt với dữ liệu hóa đơn và dòng tiền, hạn chế tình trạng kê khai không đúng thực tế.

5. Trách nhiệm cung cấp thông tin của bên thứ ba

Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo là mở rộng trách nhiệm cung cấp thông tin của:

• Ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán

• Sàn thương mại điện tử

• Nền tảng cung cấp dịch vụ số

Các đơn vị này có trách nhiệm:

• Cung cấp thông tin giao dịch, doanh thu của HKD, CNKD theo yêu cầu của cơ quan thuế

• Phối hợp trong việc xác định nghĩa vụ thuế phát sinh

Điều này giúp cơ quan thuế có thêm công cụ để quản lý hoạt động kinh doanh online và xuyên biên giới.

6. Tác động đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh

Việc áp dụng Nghị định mới từ năm 2026 sẽ mang lại nhiều thay đổi đáng kể:

• HKD, CNKD phải chủ động ghi chép doanh thu, chi phí.

• Cần làm quen với kê khai thuế điện tử, hóa đơn điện tử.

• Nguy cơ bị truy thu thuế nếu doanh thu thực tế không khớp với kê khai.

• Tăng tính minh bạch, công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Đây được xem là bước chuyển tiếp quan trọng, hướng HKD, CNKD tiếp cận dần với mô hình quản lý thuế như doanh nghiệp.

7. Kết luận

Dự thảo Nghị định về kê khai thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh áp dụng từ năm 2026 đánh dấu một thay đổi lớn trong công tác quản lý thuế tại Việt Nam. Việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai theo doanh thu thực tế, gắn với hóa đơn điện tử và dữ liệu thanh toán, sẽ giúp nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý.

Đối với hộ kinh doanh, việc chuẩn bị sớm kiến thức, quy trình kế toán – thuế ngay từ bây giờ sẽ là yếu tố then chốt để thích ứng tốt khi quy định chính thức có hiệu lực.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.