Quy Trình Quản Trị Rủi Ro Cho Doanh Nghiệp

3. Phân loại các rủi ro thường gặp trong doanh nghiệp

• Dựa theo tác động
• Rủi ro trong quá trình hoạch định và triển khai chiến lược. Ví dụ như các rủi ro về kế hoạch phân bổ ngân sách, kế hoạch sáp nhập phòng ban, hoặc kế hoạch mua lại chi nhánh, thoái vốn….
• Rủi ro trong quá trình doanh nghiệp vận hành, ví dụ như các rủi ro trong hoạt động marketing, bán hàng, rủi ro trong chuỗi cung ứng, trong quản trị nhân sự hoặc các vấn đề về hệ thống công nghệ thông tin.
• Rủi ro trong việc tuân thủ các trách nhiệm, ví dụ như tuân thủ quy định về pháp lý, quy định về quản trị doanh nghiệp hoặc các quy định về nhân sự.
• Rủi ro về tài chính, liên quan đến quản trị tài chính doanh nghiệp như sự biến động của thị trường về ngoại hối, lãi suất., hàng hóa… cũng như những rủi ro do sự biến động về khả năng thanh toán của tổ chức.
• Dựa theo tính chất
• Rủi ro hoạt động: Loại rủi ro này xuất phát từ việc sử dụng đòn bẩy hoạt động của công ty. Khi sử dụng đòn bẩy hoạt động ở mức cao, công ty có thể đầu tư vào tài sản cố định để tăng năng suất, sản lượng cũng như lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, việc này sẽ gây tăng chi phí đầu tư trong thời gian đầu, doanh nghiệp có nguy cơ đối mặt với nhiều rủi ro nếu khả năng tiêu thụ sản phẩm không tốt như kế hoạch.
• Rủi ro tài chính: Rủi ro này thường phát sinh khi doanh nghiệp huy động vốn, sử dụng nguồn vốn nợ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
• Dựa theo phạm vi ảnh hưởng, rủi ro có thể được chia thành 2 loại:
• Rủi ro hệ thống: Đây là những rủi ro không thể kiểm soát được, ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế cũng như ngành nghề kinh doanh. Nguyên nhân có rủi ro này chủ yếu là do thiên tai, dịch bệnh, môi trường kinh doanh lạm phát hoặc những thay đổi trong hệ thống pháp luật.
• Rủi ro phi hệ thống: Những rủi ro này có thể kiểm soát được, chỉ ảnh hưởng đến một doanh nghiệp hoặc một lĩnh vực kinh doanh cụ thể. Nguyên nhân của loại rủi ro này chủ yếu là do công tác quản lý kém, sử dụng tài chính quá mức hoặc môi trường kinh doanh cạnh tranh quá khốc liệt.

4. Các nguyên tắc cần tuân thủ trong quản trị rủi ro

Nguyên tắc 1: Dự đoán rủi ro

• Thực tế, không phải bất kỳ rủi ro nào cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Nhiều rủi ro có thể mang đến một phần nhỏ cơ hội. Vậy nên nếu doanh nghiệp có khả năng dự đoán cao thì việc biến rủi ro thành cơ hội kinh doanh sẽ giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
• Để dự đoán được sự cố, ban lãnh đạo cần có đầy đủ các dữ liệu, thông tin và báo cáo chi tiết. Đây sẽ là cơ sở để phân tích tình hình hiện tại của doanh nghiệp cũng như các rủi ro có thể xảy ra.

Nguyên tắc 2: Xác định ưu tiên cho các rủi ro

• Tất cả các các vấn đề trong doanh nghiệp đều có thể được sử dụng và đánh giá để đưa ra mức rủi ro tương ứng. Nhưng doanh nghiệp cần sắp xếp rủi ro theo thứ tự ưu tiên để giảm thiểu nguy cơ cũng như mức độ tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của tổ chức.

Nguyên tắc 3: Làm rõ vai trò của từng nhân viên

• Quản trị rủi ro không chỉ là việc của một cá nhân mà cần sự hợp lực của nhiều người trong tổ chức. Việc thiết lập vai trò, trách nhiệm phù hợp với khả năng của mỗi thành viên trong tổ chức là rất quan trọng để đảm bảo quản lý rủi ro hiệu quả. Khi thực hiện các chiến lược quản trị rủi ro, nó không những ảnh hưởng đến quy trình của tổ chức mà còn ảnh hưởng đến cả văn hóa doanh nghiệp.

Nguyên tắc 4: Truyền thông về chiến lược quản trị rủi ro

• Để quản trị rủi ro có hiệu quả, bộ phận truyền thông cần thông tin rõ ràng cho toàn bộ nhân sự trong công ty, từ nhân viên đến quản lý cấp cao. Quản trị rủi ro đúng cách sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động trong doanh nghiệp, vậy nên mọi người cần hiểu, xác định được tính cấp bách của vấn đề và nhiệm vụ của mình trong chiến lược đó để thực hiện hiệu quả.

Nguyên tắc 5: Đầu tư công cụ hỗ trợ quản trị doanh nghiệp

• Nếu chỉ quản trị doanh nghiệp thủ công, ban lãnh đạo có thể sẽ không nắm rõ được thực trạng công ty cũng như các vấn đề xung quanh. Đó có thể là rào cản khiến doanh nghiệp không thể xây dựng được một chiến lược quản trị rủi ro hoàn hảo.
• Chuyển đổi số trong quản trị doanh nghiệp chính là bước đầu để tổ chức có thể đưa ra kế hoạch quản trị rủi ro phù hợp, giúp doanh nghiệp đạt được nhiều lợi nhuận và tăng lợi thế cạnh tranh.

5. Quy trình quản trị rủi ro hiệu quả cho doanh nghiệp

Bước 1: Xác định rủi ro

Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định và đánh giá các mối đe dọa đối với tổ chức. Doanh nghiệp cần chú ý đến các yếu tố như: Quy định pháp luật, xu hướng thị trường, thị trường tài chính, công nghệ kỹ thuật…. Sau đó sẽ đưa ra từng loại rủi ro tương ứng với bối cảnh theo những cách sau:

• Xem xét các sự kiện/vấn đề trong bối cảnh hiện tại và xác định được rủi ro tiềm ẩn, có thể xảy ra trong các vấn đề này.
• Thu thập thông tin bằng cách tiếp xúc, nghiên cứu các đối tượng có liên quan như nhà cung cấp, khách hàng, chuyên gia trong ngành hoặc chính nhân sự trong công ty. Qua đó doanh nghiệp sẽ có cái nhìn toàn diện về rủi ro có thể xảy ra.
• Sử dụng số liệu đã thống kê được để nhận diện các vấn đề hiện tại cũng như các vấn đề đang tiềm ẩn, qua đó đánh giá được khả năng xảy ra rủi ro cũng như những ảnh hưởng của chúng với tổ chức.
• Đánh giá quy trình làm việc hiện tại, từ đó xác định lỗ hổng, điểm yếu có thể tạo ra rủi ro và biết được khía cạnh cần cải thiện để giảm thiểu rủi ro.
• Xem xét những trường hợp đã bị tổn thất trong quá khứ, từ đó tạo tình huống giả định các vấn đề có thể xảy ra trong tương lai.

Bước 2: Phân tích, đánh giá rủi ro

• Phân tích rủi ro là việc doanh nghiệp thiết lập xác suất mà một rủi ro có thể xảy ra và kết quả tiềm ẩn của mỗi rủi ro đó. Trong khi đó, đánh giá rủi ro nhằm xác định mức độ của mỗi loại, xếp hạng chúng theo sự nổi bật và hậu quả có thể xảy ra và bao gồm các chỉ số như: Ước lượng tổn thất, thiệt hại doanh thu, chi phí hồi phục, thiệt hại về hình ảnh thương hiệu….
• Phân tích và đánh giá rủi ro sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tình trạng rủi ro tại tổ chức, qua đó đưa ra những quyết định thông minh, phù hợp để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.

Bước 3: Xử lý các rủi ro

Để xử lý các rủi ro, doanh nghiệp có thể thực hiện theo 5 biện pháp sau đây:

• Né tránh rủi ro: Né tránh là việc doanh nghiệp không tham gia vào hoạt động có ảnh hưởng tiêu cực đến các tổ chức, ví dụ như: Không đầu tư, không phát triển sản phẩm mới, không mở rộng dự án…. Biện pháp này có vẻ an toàn nhưng đôi khi khiến doanh nghiệp bỏ lỡ nhiều cơ hội để tăng lợi nhuận. Vậy nên tổ chức cần cân nhắc và chỉ áp dụng khi rủi ro đó gây thiệt hại lớn và khả năng xảy ra rủi ro cao.
• Giảm thiểu rủi ro: Phương pháp này tập trung vào việc cố gắng giảm tối đa các tổn thất đối với doanh nghiệp thay vì loại bỏ hoàn toàn rủi ro. Mục đích của giải pháp này là ngăn chặn các tổn thất, không để nó lan rộng và để lại những hậu quả nghiêm trọng.
• Chuyển giao rủi ro: Cách này chính là việc doanh nghiệp chuyển giao rủi ro theo hợp đồng cho một bên thứ 3, ví dụ như để bảo hiểm chi trả các thiệt hại, chuyển rủi ro về tài sản cho công ty bảo hiểm….
• Chia sẻ rủi ro: Đây là việc doanh nghiệp chuyển những rủi ro từ cá nhân sang một nhóm đối tượng khác. Ví dụ nếu doanh nghiệp kinh doanh thất bại, thay vì một cá nhân chịu rủi ro thì mỗi nhà đầu tư, góp vốn có thể chịu một phần rủi ro này.
• Duy trì, chấp nhận rủi ro: Trong doanh nghiệp, sẽ có những rủi ro không thể loại bỏ hoàn toàn dù đã áp dụng nhiều biện pháp khác nhau. Lúc này doanh nghiệp sẽ cần duy trì và chấp nhận sống chung với các rủi ro này. Nó sẽ phù hợp với những rủi ro nhỏ nhưng mang lại lợi ích lớn.

Bước 4: Theo dõi và cải tiến

Sau 3 bước trên, doanh nghiệp sẽ cần theo dõi và cải tiến quản trị rủi ro bằng cách:

• Giám sát và theo dõi các rủi ro xem có chuyển hướng không (bao gồm cả tiêu cực và tiêu cực).
• Đánh giá hiệu quả của các phương pháp xử lý rủi ro.
• Thường xuyên theo dõi và cập nhật tình hình để cải thiện các rủi ro, phù hợp với chiến lược quản trị doanh nghiệp.
• Xem xét các rủi ro mới và cần chủ động trong quản trị rủi ro để hạn chế tối đa tổn thất cho doanh nghiệp.

Nguồn: https://base.vn/blog/quan-tri-rui-ro/