Tài khoản 215 là gì? Hướng dẫn hạch toán Tài sản sinh học theo thông tư 99/2025/TT-BTC

• Tài sản sinh học liên quan đến hoạt động nông nghiệp, bao gồm cả những tài sản sinh học được hình thành từ cây lâu năm cho sản phẩm định kỳ;
• Sản phẩm nông nghiệp tại thời điểm thu hoạch.

• Tài sản sinh học: Là các cây trồng hoặc vật nuôi sống đang trong quá trình doanh nghiệp quản lý nhằm hướng đến biến đổi sinh học và tạo ra sản phẩm nông nghiệp hoặc phát sinh tài sản sinh học khác.
• Biến đổi sinh học bao gồm các thay đổi tự nhiên như: quá trình sinh trưởng, thoái hóa, sản xuất và sinh sản dẫn đến các thay đổi về số lượng hoặc chất lượng của tài sản sinh học.
• Hoạt động nông nghiệp: Là toàn bộ hoạt động doanh nghiệp thực hiện nhằm quản lý quá trình biến đổi sinh học từ lúc khởi đầu đến khi thu hoạch sản phẩm để bán ra thị trường hoặc chế biến thành sản phẩm khác.

1.2. Phân biệt giữa tài sản sinh học và sản phẩm nông nghiệp

• Cây lâu năm cho sản phẩm định kỳ: Là những cây trồng lâu năm dùng để sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm nông nghiệp định kỳ trong nhiều kỳ kế toán. Ví dụ: cây chè, cà phê, hồ tiêu, cây ăn quả (có tính chất lâu năm), thường được trồng ở quy mô lớn. Các cây này có thể đáp ứng điều kiện ghi nhận là Tài sản cố định hữu hình, nhưng trước khi thu hoạch, phần tạo ra sản phẩm định kỳ được ghi nhận là tài sản sinh học.
• Cây trồng lấy sản phẩm một lần, ví dụ: các loại cây thu hoạch một vụ như ngô, lúa, khoai, mía, v.v. Đây là các tài sản sinh học được phản ánh toàn bộ trong TK 215 cho đến khi thu hoạch.

2. Nguyên tắc kế toán tài khoản 215 – tài sản sinh học

2.1 Đối với cây lâu năm cho sản phẩm định kỳ và súc vật làm việc

2.2. Đối với các loại tài sản sinh học còn lại không phải là cây lâu năm cho sản phẩm định kỳ hoặc súc vật làm việc

• Các khoản chi như: mua, chăm sóc, nuôi dưỡng… được ghi nhận là nguyên giá của tài sản sinh học, bắt đầu từ thời điểm vật nuôi đạt đến giai đoạn trưởng thành (sẵn sàng sinh sản hoặc tạo sản phẩm định kỳ theo yêu cầu kỹ thuật).
• Khi tài sản sinh học đạt đủ điều kiện tạo ra sản phẩm mới, doanh nghiệp bắt đầu trích khấu hao, xác định giá trị tài sản mẹ giống như phương pháp khấu hao TSCĐ. Việc phân bổ chi phí chăm sóc, nuôi trồng trong kỳ cần căn cứ vào đặc điểm, tính chất và yêu cầu quản lý, cách thức thu hồi lợi ích kinh tế các tài sinh học của doanh nghiệp.
• Khi lập và trình bày Báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần ghi nhận giá trị của tài sản sinh học là súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ vào tài sản dài hạn, được trình bày trong Báo cáo tình hình tài chính.
• Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu có dấu hiệu tổn thất hoặc có bằng chứng cho thấy giá trị thuần có thể thực hiện được của tài sản sinh học thấp hơn giá trị ghi sổ, thì doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện trích lập dự phòng tổn thất tài sản sinh học theo quy định hiện hành.

• Tất cả các khoản chi phí liên quan đến mua giống, trồng trọt, chăm sóc, nuôi dưỡng… phát sinh trực tiếp phục vụ tài sản sinh học thuộc nhóm này sẽ được hạch toán vào nguyên giá của tài sản sinh học tương ứng.
• Trường hợp các khoản chi không tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai hoặc không liên quan trực tiếp đến tài sản sinh học thì sẽ được ghi nhận là chi phí sản xuất – kinh doanh trong kỳ.
• Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu doanh nghiệp có dấu hiệu hoặc bằng chứng rõ ràng cho thấy tài sản sinh học bị tổn thất hoặc giá trị thuần có thể thực hiện thấp hơn giá trị ghi sổ, thì cần thực hiện trích lập dự phòng tổn thất theo quy định.
• Với những cây trồng theo mùa vụ hoặc sản phẩm một lần có thời gian thu hoạch dự kiến dưới 12 tháng (hoặc trong cùng chu kỳ kinh doanh), tài sản sinh học này được xếp vào tài sản ngắn hạn trên báo cáo tài chính.
• Ngược lại, nếu chu kỳ thu hoạch kéo dài hơn 12 tháng, thì tài sản sinh học này phải được phân loại là tài sản dài hạn trên

2.4. Trường hợp chi phí không đủ điều kiện ghi nhận là tài sản sinh học

2.5. Nguyên tắc quản lý và theo dõi tài sản sinh học

2.6. Yêu cầu thuyết minh tài sản sinh học trên Báo cáo tài chính

• Mô tả chi tiết về các loại tài sản sinh học có giá trị từ 10% tổng giá trị tài sản sinh học trở lên, cụ thể như: tính chất, mục đích sử dụng, đặc điểm sinh học, cũng như các tài khoản kế toán đang được áp dụng để ghi nhận từng loại;
• Phương pháp kế toán mà doanh nghiệp sử dụng để phân bổ chi phí chăm sóc, nuôi trồng trong kỳ, bao gồm cả tài sản sinh học mẹ, tài sản sinh học mới tạo ra và sản phẩm nông nghiệp phát sinh;
• Nguyên tắc và phương pháp trích khấu hao tài sản sinh học;
• Thời gian sử dụng hữu ích hoặc tỷ lệ khấu hao áp dụng cho từng loại tài sản sinh học;
• Giá trị ghi sổ và khấu hao lũy kế tại thời điểm đầu kỳ và cuối kỳ kế toán;
• Các khoản dự phòng tổn thất tài sản sinh học, nếu có phát sinh trong kỳ;
• Giá trị của tài sản sinh học được sử dụng làm tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo đảm cho các khoản vay hoặc nghĩa vụ tài chính tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán;
• Các cam kết đầu tư, hợp đồng mua bán tài sản sinh học đã ký kết;
• Trường hợp có sự điều chỉnh giá trị hợp lý hoặc thay đổi đáng kể trong phương pháp định giá tài sản sinh học, doanh nghiệp cần trình bày rõ cơ sở và lý do thay đổi (nếu có) nhằm đảm bảo minh bạch thông tin trên Báo cáo tài chính.

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 215

• TK 2151 – Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ. TK này có 2 tài khoản cấp 3:
  • TK 21511 – Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ chưa đạt đến giai đoạn trưởng thành;
  • TK 21512 – Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ đến giai đoạn trưởng thành. TK  21512  bao gồm 2 tài khoản cấp 4:
    • TK 215121 – Nguyên giá;
    • TK 215122 – Giá trị khẩu hao lũy kế.
• TK 2152 – Súc vật nuôi lấy sản phẩm một lần.
• TK 2153 – Cây trồng theo mùa vụ hoặc lấy sản phẩm một lần

4. Cách hạch toán tài khoản 215 theo thông tư 99

4.1. Đối với súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ

4.2. Đối với súc vật nuôi lấy sản phẩm một lần

4.3. Đối với cây trồng theo mùa vụ hoặc cây lấy sản phẩm một lần

4.4. Đối với cây lâu năm cho sản phẩm định kỳ và súc vật làm việc

5. Giải đáp một số câu hỏi thường gặp về tài khoản 215

Kết luận