Thuế TNCN đối với thu nhập từ tài sản số của cá nhân: xu hướng siết chặt từ 2025–2026

Trong bối cảnh công nghệ số bùng nổ, khái niệm “tài sản số” – như tiền mã hóa, token, NFT, vật phẩm ảo… – ngày càng phổ biến và trở thành nguồn thu nhập mới của nhiều cá nhân. Cùng với sự phát triển này, cơ quan quản lý Việt Nam bắt đầu có những động thái mạnh mẽ hơn nhằm đưa thu nhập từ tài sản số vào phạm vi chịu thuế. Từ năm 2025–2026, xu hướng siết chặt thuế TNCN đối với thu nhập từ tài sản số đang trở thành hiện thực mà cá nhân đầu tư cần lưu ý.

Theo thông tin công bố, tại dự thảo Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) trình 29/8/2025, có đề xuất bổ sung vào nhóm “Thu nhập khác” khoản thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa).Theo đó, thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số nếu được thực hiện trên sàn giao dịch minh bạch sẽ phải chịu thuế theo mức thuế suất khoảng 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từng lần giao dịch. Ngoài ra, theo Nghị quyết 05/2025/NQ‑CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa từ 9/9/2025, thì giao dịch tài sản mã hóa sẽ tạm được áp dụng như giao dịch chứng khoán về thuế cho đến khi có chính sách riêng.

Như vậy, có thể thấy rõ xu hướng: trước kia tài sản số khá “vắng bóng” trong khung chịu thuế TNCN, nhưng từ 2025–2026 nhà nước đang tiến tới mở rộng đối tượng chịu thuế, quy định rõ nhóm thu nhập mới và đưa ra mức thuế suất cụ thể cho hoạt động chuyển nhượng tài sản số.

Giao dịch trên sàn minh bạch: Đề xuất thuế 0,1% áp dụng cho các giao dịch tài sản số “được thực hiện trên sàn giao dịch minh bạch, công khai về giá và tần suất cao”. Nếu giao dịch ngoài sàn hoặc không minh bạch, có thể bị cơ quan thuế đánh giá theo hướng khác hoặc chịu mức thuế lớn hơn.

Khái niệm tài sản số: Ví dụ theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, “tài sản mã hóa” là loại tài sản số sử dụng công nghệ số, mã hóa để xác thực,… không gồm chứng khoán, tiền pháp định. Vì vậy, cá nhân đầu tư NFT, tiền mã hóa, vật phẩm game… cần xem kỹ xem khoản thu nhập đó có thuộc diện chịu thuế theo đề xuất hay không.

Thuế suất và cách tính: Dự thảo đề xuất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Tuy nhiên, có ý kiến chuyên gia đề xuất mức cao hơn (1-5%) hoặc thu theo thu nhập thực tế (chênh lệch giữa giá bán và giá mua) để đạt công bằng hơn. Trong thực tế, nếu cá nhân lướt nhanh, giao dịch nhiều lần, việc áp thuế theo giá chuyển nhượng có thể gây “thuế chồng thuế”.

Thời điểm hiệu lực: Mặc dù chính sách chính thức chưa hoàn toàn ban hành, nhưng các đề xuất và lộ trình cho từ 01/01/2026 được nhắc tới. Do đó, cá nhân nên chuẩn bị sẵn hồ sơ giao dịch, theo dõi thông báo chính thức để tránh bị xử lý thuế hồi tố.

Quy định hồ sơ, minh bạch: Nhà đầu tư cần lưu trữ chứng từ giao dịch, hóa đơn, sàn giao dịch, thời gian nắm giữ, chi phí đầu tư… để khi cơ quan thuế yêu cầu có thể giải trình rõ ràng.

Bài học rút ra là: nhu cầu nắm bắt và tuân thủ thuế với tài sản số không còn là chuyện tương lai – mà đang diễn ra ngay từ 2025–2026. Với đề xuất đánh thuế TNCN đối với thu nhập từ tài sản số, cá nhân đầu tư – đặc biệt những người thường xuyên giao dịch – cần chủ động hơn trong việc lưu trữ hồ sơ, xác định đúng bản chất tài sản số và chuẩn bị cho nghĩa vụ thuế mới.