Kiểm Toán Viên Tiết Lộ: 6 Dấu Hiệu Cho Thấy Sổ Sách Doanh Nghiệp Có Vấn Đề

VCA Bích ACC

26 thg 12, 2025

Trong quá trình kiểm toán, có những “tín hiệu cảnh báo sớm” mà chỉ cần nhìn lướt qua, kiểm toán viên đã biết ngay sổ sách doanh nghiệp đang gặp rủi ro. Nếu bạn là kế toán hoặc chủ doanh nghiệp, việc nhận diện những dấu hiệu này sẽ giúp hạn chế sai sót, giảm nguy cơ bị truy thu thuế và tránh mất uy tín tài chính. Dưới đây là 6 dấu hiệu điển hình mà kiểm toán viên thường gặp nhất.

1. Chứng từ và số liệu không khớp nhau

Nếu hóa đơn, phiếu chi, biên bản đối chiếu… không trùng khớp với sổ kế toán, đây là lỗi “kinh điển”.

Nguyên nhân: hạch toán sai tài khoản, ghi nhầm số, hoặc bỏ sót chứng từ.

2. Giao dịch bất thường tăng mạnh trong thời điểm nhạy cảm

Doanh nghiệp đột ngột phát sinh chi phí lớn vào cuối năm, hoặc ghi nhận doanh thu không theo quy luật.

Kiểm toán xem đây là rủi ro điều chỉnh lợi nhuận.

3. Công nợ phải thu/phải trả tồn lâu bất thường

Nhiều khoản công nợ treo 1–2 năm không xử lý, không đối chiếu, hoặc không có bằng chứng thu hồi.

Dấu hiệu: doanh nghiệp có thể đang ghi nhận công nợ “không thật”.

4. Hàng tồn kho và số liệu thực tế lệch nhau

Khi kiểm kê thực tế khác xa số liệu trên sổ, kiểm toán viên sẽ nghi ngờ:

Ghi thiếu/ghi thừa hàng
Tồn kho ảo
Sai trong phương pháp tính giá xuất kho

5. Chi phí lớn nhưng không có hồ sơ đầy đủ

Rất nhiều doanh nghiệp bị loại chi phí vì thiếu một trong các hồ sơ sau:

Hợp đồng
Biên bản nghiệm thu
Đề xuất/phiếu yêu cầu
Tài liệu chứng minh tính liên quan đến hoạt động kinh doanh

Đây là lý do phổ biến khiến doanh nghiệp bị truy thu.

6. Bút toán điều chỉnh xuất hiện nhiều vào cuối kỳ

Kiểm toán viên đặc biệt chú ý các bút toán điều chỉnh phát sinh dồn dập ở tháng 12:

Điều chỉnh doanh thu
Điều chỉnh chi phí
Trích trước “không rõ lý do”

Điều này thường cho thấy doanh nghiệp đang “căn chỉnh số liệu”.

7. Làm thế nào để hạn chế rủi ro khi kiểm toán?

Kiểm tra chứng từ – số liệu định kỳ hàng tháng
Lưu trữ hồ sơ đầy đủ và đúng trình tự
Đối chiếu công nợ thường xuyên
Minh bạch trong việc ghi nhận doanh thu và chi phí
Tự soát xét trước kỳ kiểm toán

Việc chuẩn bị tốt ngay từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch, tối ưu thuế và tránh các vấn đề trong tương lai.

8. Lời kết

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.