Văn hóa ẩm thực Nhật Bản – Khi mỗi bữa ăn là một nghệ thuật sống

VII QUYNH JP

25 thg 12, 2025

Nhắc đến Nhật Bản, nhiều người nghĩ ngay đến sushi, ramen hay sashimi. Nhưng đằng sau những món ăn nổi tiếng ấy là cả một nền văn hoá ẩm thực tinh tế, nơi thức ăn không chỉ để no bụng mà còn phản ánh triết lý sống, thẩm mỹ và cách người Nhật trân trọng thiên nhiên.

Văn hoá ẩm thực Nhật Bản không ồn ào, không phô trương, nhưng càng tìm hiểu càng thấy sâu sắc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những nét đặc trưng làm nên bản sắc ẩm thực Nhật – từ cách chọn nguyên liệu, bày biện món ăn cho đến nghi thức trên bàn ăn.

1. Tôn trọng nguyên liệu và tính mùa vụ

Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong ẩm thực Nhật Bản là tính mùa vụ. Người Nhật tin rằng mỗi loại thực phẩm đều có “thời điểm ngon nhất” trong năm. Vì vậy, thực đơn thường thay đổi theo mùa xuân – hạ – thu – đông.

Mùa xuân: măng, hoa anh đào, cá tráp
Mùa hè: lươn, mì lạnh, các món thanh mát
Mùa thu: nấm, khoai, cá thu đao
Mùa đông: lẩu, củ cải, đậu hũ nóng

Việc ăn đúng mùa không chỉ ngon hơn mà còn thể hiện sự hài hoà với thiên nhiên, một giá trị cốt lõi trong văn hoá Nhật.

2. Ít gia vị – giữ trọn hương vị tự nhiên

Khác với nhiều nền ẩm thực sử dụng nhiều gia vị mạnh, món ăn Nhật thường nêm nếm rất nhẹ. Gia vị cơ bản chỉ xoay quanh:

Nước tương
Miso
Dashi (nước dùng cá bào – rong biển)

Mục đích không phải để “che” mùi nguyên liệu mà là làm nổi bật vị nguyên bản. Chính vì vậy, độ tươi của thực phẩm là yếu tố then chốt.

Sashimi – cá sống ăn kèm wasabi – là ví dụ điển hình cho triết lý này: đơn giản nhưng đòi hỏi chất lượng nguyên liệu tuyệt đối.

3. Nghệ thuật bày biện: Ăn bằng mắt trước khi ăn bằng miệng

Trong văn hoá Nhật, bày biện món ăn quan trọng không kém hương vị. Màu sắc, hình dáng, vật dụng đựng món ăn đều được cân nhắc kỹ lưỡng.

Một bữa ăn lý tưởng thường có:

Đủ màu sắc (đỏ, xanh, vàng, trắng, đen)
Bát đĩa phù hợp với mùa
Không gian “trống” để tạo cảm giác nhẹ nhàng

Điều này phản ánh tinh thần wabi-sabi – vẻ đẹp của sự giản dị và không hoàn hảo.

4. Bento – hộp cơm nhỏ chứa đựng triết lý lớn

Bento không chỉ là hộp cơm mang đi mà còn là một phần quan trọng của văn hoá ẩm thực Nhật. Một hộp bento chuẩn thường có:

Cơm
Món chính (cá, thịt)
Rau
Món muối hoặc tráng miệng nhỏ

Bento thể hiện sự chu đáo, quan tâm và kỷ luật. Đối với nhiều gia đình, việc chuẩn bị bento cho người thân còn mang ý nghĩa chăm sóc và yêu thương.

5. Nghi thức trên bàn ăn: Sự biết ơn trong từng câu nói

Người Nhật rất coi trọng phép lịch sự khi ăn. Hai câu quen thuộc là:

Itadakimasu – nói trước khi ăn, thể hiện lòng biết ơn với người nấu và thiên nhiên
Gochisousama deshita – nói sau khi ăn, cảm ơn bữa ăn

Ngoài ra còn nhiều quy tắc như:

Không cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm
Không chuyền thức ăn từ đũa sang đũa
Không vừa ăn vừa đi

Những điều này cho thấy ẩm thực Nhật không chỉ là ăn uống, mà còn là cách rèn luyện nhân cách.

6. Ẩm thực đời thường: Không chỉ có sushi

Nhiều người nước ngoài nghĩ ẩm thực Nhật chỉ xoay quanh sushi, nhưng thực tế món ăn đời thường mới là phần gắn bó nhất với người Nhật:

Ramen
Udon, soba
Cơm cà ri
Tonkatsu
Lẩu (nabe)

Những món này đơn giản, giá phải chăng và phản ánh nhịp sống hàng ngày của người dân Nhật Bản.

Văn hoá ẩm thực Nhật Bản là sự kết hợp hài hoà giữa thiên nhiên – con người – thẩm mỹ. Từ cách chọn nguyên liệu, nêm nếm, bày biện đến nghi thức ăn uống, tất cả đều phản ánh một lối sống chậm rãi, kỷ luật và biết ơn.

Có lẽ chính vì vậy mà ẩm thực Nhật không chỉ khiến người ta ngon miệng, mà còn khiến họ muốn sống chậm lại và tinh tế hơn.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hi vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.