Cải cách thuế thu nhập cá nhân hướng tới thông lệ và sát thực tế

Trong guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, thu nhập cá nhân không chỉ là thước đo năng lực và sự cống hiến, mà còn là nền tảng để mỗi người xây dựng cuộc sống, đảm bảo tương lai cho bản thân và gia đình. Tuy nhiên, hành trình chinh phục những mục tiêu tài chính ấy đôi khi lại vấp phải những "điểm nghẽn" từ chính sách thuế TNCN hiện hành. Suốt một thời gian dài, Luật Thuế TNCN đã đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nguồn thu, góp phần vào ngân sách quốc gia và thực hiện các mục tiêu an sinh xã hội. Thế nhưng, khi nhìn nhận một cách khách quan và đặt nó trong bối cảnh kinh tế - xã hội đang không ngừng chuyển động, chúng ta không thể phủ nhận rằng, hệ thống các quy định hiện tại đang dần bộc lộ những dấu hiệu "lệch pha" so với thông lệ quốc tế và thiếu đi sự sát thực tế trong đời sống của người dân.

Câu chuyện về việc mức thu thuế tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người, như một "gánh nặng" vô hình, đang dần trở thành một chủ đề được bàn luận sôi nổi. Nó không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền của người lao động, làm giảm đi động lực làm việc và tích lũy, mà còn đặt ra những thách thức không nhỏ cho mục tiêu đảm bảo công bằng xã hội mà thuế TNCN vốn dĩ được kỳ vọng. Liệu mức giảm trừ gia cảnh hiện tại có còn thực sự phản ánh đúng chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang? Liệu khoảng cách giữa các bậc thuế có đang tạo ra một áp lực quá lớn cho những người có thu nhập cao, thậm chí làm suy giảm động lực cống hiến của lực lượng lao động chất lượng cao? Và liệu những quy định về người phụ thuộc có còn phù hợp với cấu trúc gia đình và những biến đổi trong xã hội hiện đại?

Những câu hỏi này không chỉ là sự trăn trở của riêng người nộp thuế, mà còn là tiếng chuông gióng lên về sự cần thiết của một cuộc cải cách thuế TNCN sâu rộng và toàn diện. Một hệ thống thuế TNCN hiệu quả không chỉ đơn thuần là công cụ thu ngân sách, mà còn phải là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, khuyến khích lao động sáng tạo và đảm bảo sự công bằng trong phân phối thu nhập. Đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận một cách nghiêm túc, đối chiếu với những thông lệ quốc tế tiên tiến và lắng nghe những tiếng nói từ thực tiễn cuộc sống, để xây dựng một hệ thống thuế TNCN không chỉ "thu đúng, thu đủ" mà còn "thu hợp lý", góp phần kiến tạo một xã hội phát triển bền vững và công bằng hơn.

Bạn hãy cùng AGS tìm hiểu qua bài viết này nha!

PGS. TS Phan Hữu Nghị phát biểu tại Hội thảo

Nên điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và giãn khoảng cách bậc thuế

Theo PGS.TS Lê Xuân Trường: Cần tăng mức giảm trừ gia cảnh, mức này nên được điều chỉnh theo tốc độ tăng trưởng kinh tế, đảm bảo mức sống cơ bản cho người lao động. Ông đề xuất: "Mức giảm trừ gia cảnh có thể nâng lên tương đương 1,5 lần GDP bình quân đầu người, giúp người lao động có thu nhập thực tế cao hơn" - PGS.TS Lê Xuân Trường nói.

Bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế) phát biểu tại Hội thảo

Còn chuyên gia về thuế Nguyễn Thị Cúc cho rằng: Giãn khoảng cách giữa các bậc thuế: Hiện nay, thuế suất cao nhất lên đến 35%, tạo gánh nặng tài chính lớn cho người có thu nhập cao. Bà Nguyễn Thị Cúc cho rằng: Nên bỏ thuế suất 35% và giãn khoảng cách bậc thuế để giảm áp lực thuế, tạo sự công bằng hơn giữa các nhóm thu nhập".

"Nên xem xét lại quy định về người phụ thuộc, vì việc xác định người phụ thuộc chỉ dựa vào mức thu nhập 1 triệu đồng/tháng là chưa hợp lý. Cần có chính sách linh hoạt hơn để đảm bảo công bằng trong việc tính thuế", bà Nguyễn Thị Cúc góp ý.

Ngoài điều chỉnh mức thuế và giảm trừ gia cảnh, bà Nguyễn Thị Cúc cho rằng: Việc minh bạch hóa và hiện đại hóa quản lý thuế cũng rất quan trọng.

"Việc thu thuế TNCN theo tháng nhưng quyết toán vào cuối năm cũng gây nhiều bất cập. Cần nghiên cứu phương thức thu hợp lý hơn để không gây thiệt thòi cho người lao động", bà Nguyễn Thị Cúc nói.

PGS.TS Phan Hữu Nghị nhấn mạnh: khuyến nghị rằng, xu hướng cải cách thuế TNCN của các nước hiện nay đều tập trung vào mục tiêu chính: thứ nhất là giảm gánh nặng thuế cho người lao động, những người sống chủ yếu bằng tiền lương, tiền công, tiền thù lao; thứ hai là tăng cường công bằng thuế đặc biệt cần tạo công bằng dọc; thứ ba là mở rộng cơ sở thuế thích ứng với sự thay đổi của nền kinh tế số và toàn cầu hóa. Do vậy, việc cải tiến phương thức khai thuế, ứng dụng công nghệ để đồng bộ dữ liệu thu nhập và xây dựng hệ thống hoàn thuế minh bạch là những giải pháp cần thiết để đảm bảo công bằng trong thuế TNCN, giúp tăng hiệu quả thu ngân sách mà không tạo ra gánh nặng không đáng có đối với người lao động.

"Cần ứng dụng công nghệ vào quản lý thuế, đồng bộ dữ liệu thu nhập để hạn chế trốn thuế và đảm bảo công bằng cho người nộp thuế", PGS.TS Phạn Hữu Nghị phát biểu.

Nhằm thực hiện chiến lược cải cách thuế đến năm 2030, ngày 23/4/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 508/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030.

Với các định hướng chính: Cần rà soát và mở rộng đối tượng chịu thuế, đảm bảo phù hợp với xu hướng kinh tế số. Cần điều chỉnh mức thuế suất hợp lý, giảm gánh nặng thuế cho người lao động. Cần xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, tăng cường minh bạch và hiệu quả thu ngân sách.

Việc sửa đổi Luật Thuế TNCN là cần thiết để đảm bảo công bằng xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.