Người làm việc tự do phải đóng thuế thu nhập cá nhân như thế nào?

1. Người làm việc tự do (freelancer) là gì?

Căn cứ tại khoản 1, 6 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Giải thích từ ngữ
1. Người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.
6. Người làm việc không có quan hệ lao động là người làm việc không trên cơ sở thuê mướn bằng hợp đồng lao động.

Theo đó, người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo các thỏa thuận trong hợp đồng lao động và được trả lương tương ứng với hiệu suất công việc của người lao động. Bên cạnh đó, người lao động chịu sự quản lý, điều hành và giám sát của người sử dụng lao động.

Hiện nay, không có văn bản pháp lý nào quy định giải thích cụ thể về thuật ngữ "người làm việc tự do" mà thay vào đó là thuật ngữ "người làm việc không có quan hệ lao động" với cách hiểu tương đồng để chỉ những người làm việc không dựa trên cơ sở là sự thỏa thuận với người sử dụng lao động bằng hợp đồng lao động.

Như vậy, người làm việc tự do (tên tiếng anh là: freelancer) dùng để chỉ những người làm việc không dựa trên cơ sở là sự thỏa thuận với người sử dụng lao động bằng hợp đồng lao động.

Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC về các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân như sau:
Các khoản thu nhập chịu thuế

2. Thu nhập từ tiền lương, tiền công

Thu nhập từ tiền lương, tiền công là thu nhập người lao động nhận được từ người sử dụng lao động, bao gồm:
a) Tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công dưới các hình thức bằng tiền hoặc không bằng tiền.

Theo đó, người làm việc tự do là những người làm việc không dựa trên cơ sở là sự thỏa thuận với người sử dụng lao động bằng hợp đồng lao động. Tuy nhiên, các khoản thu nhập của họ cũng có tính chất là tiền công sau khi hoàn thành công việc và thuộc một trong những trường hợp là khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân

Bên cạnh đó, quy định tại điểm i khoản 1 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC về khấu trừ thuế thu nhập cá nhân như sau:
Khấu trừ thuế và chứng từ khấu trừ thuế
1. Khấu trừ thuế
i) Khấu trừ thuế đối với một số trường hợp khác
Các tổ chức, cá nhân trả tiền công, tiền thù lao, tiền chi khác cho cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động (theo hướng dẫn tại điểm c, d, khoản 2, Điều 2 Thông tư này) hoặc ký hợp đồng lao động dưới ba (03) tháng có tổng mức trả thu nhập từ hai triệu (2.000.000) đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho cá nhân.

Trường hợp cá nhân chỉ có duy nhất thu nhập thuộc đối tượng phải khấu trừ thuế theo tỷ lệ nêu trên nhưng ước tính tổng mức thu nhập chịu thuế của cá nhân sau khi trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế thì cá nhân có thu nhập làm cam kết (theo mẫu ban hành kèm theo văn bản hướng dẫn về quản lý thuế) gửi tổ chức trả thu nhập để tổ chức trả thu nhập làm căn cứ tạm thời chưa khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

Người làm việc tự do nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan Thuế. Cơ quan Thuế sẽ tiếp nhận và xử lý hồ sơ nếu đạt yêu cầu.