Ảnh hưởng của khấu hao TSCĐ đến bức tranh tài chính và nghĩa vụ thuế

HCM DIEU ACC

30 thg 9, 2025

Trong hoạt động kế toán, khấu hao tài sản cố định (TSCĐ) luôn được xem là một phần quan trọng để phản ánh giá trị còn lại của tài sản và chi phí sử dụng. Tuy nhiên, khấu hao không chỉ là con số mang tính kỹ thuật mà còn tác động trực tiếp đến lợi nhuận báo cáo, nghĩa vụ thuế và chiến lược tài chính của doanh nghiệp. Vì vậy, hiểu đúng và áp dụng khấu hao hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp vừa minh bạch, vừa tối ưu hóa nguồn lực.

1. Khấu hao và tác động đến lợi nhuận doanh nghiệp

Mỗi phương pháp khấu hao đều mang lại những ảnh hưởng khác nhau đến lợi nhuận:
- Khấu hao theo đường thẳng: phân bổ chi phí đều qua các năm, giúp báo cáo tài chính ổn định, dễ dự đoán.
- Khấu hao nhanh: chi phí tập trung vào giai đoạn đầu, làm giảm lợi nhuận ngắn hạn nhưng tạo thuận lợi về thuế và tái đầu tư.
- Khấu hao theo số dư giảm dần hoặc theo khối lượng sản phẩm: phản ánh sát thực tế sử dụng, nhưng có thể khiến lợi nhuận biến động mạnh.
- Việc lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp vừa giúp phản ánh đúng tình hình tài chính, vừa phục vụ mục tiêu quản trị.
Ảnh hưởng đến Bức tranh Tài chính

- Giảm Lợi nhuận ròng: Chi phí khấu hao được ghi nhận như một khoản chi phí hoạt động kinh doanh, làm giảm tổng lợi nhuận của doanh nghiệp trong kỳ kế toán.
- Tăng Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (NCF): Mặc dù khấu hao không phải là dòng tiền trực tiếp, nó làm tăng NCF bằng cách giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
- Phản ánh chính xác giá trị tài sản:Khấu hao phân bổ giá trị tài sản cố định theo thời gian, giúp phản ánh chính xác hơn giá trị còn lại của tài sản trên báo cáo tài chính.
- Hỗ trợ lập kế hoạch tài chính: Việc kế hoạch hóa khấu hao giúp doanh nghiệp xác định chi phí cho từng sản phẩm, lập kế hoạch tái đầu tư và tái sản xuất.

2. Ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế TNDN

Theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và các thông tư hướng dẫn (như Thông tư 45/2013/TT-BTC, Thông tư 200/2014/TT-BTC), chi phí khấu hao hợp lệ được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế. Điều này đồng nghĩa với việc:
Nếu khấu hao cao → lợi nhuận chịu thuế giảm → thuế TNDN phải nộp giảm.
Nếu khấu hao thấp → lợi nhuận chịu thuế cao → thuế phải nộp tăng.
Tuy nhiên, nếu trích khấu hao sai quy định (ví dụ vượt mức quy định, áp dụng sai phương pháp, trích khấu hao cho tài sản không sử dụng vào SXKD), khoản chi phí này có thể bị loại khi quyết toán, làm tăng gánh nặng thuế cho doanh nghiệp.
Ngoài ra,

- Giảm Thuế Thu nhập Doanh nghiệp: Chi phí khấu hao được trừ vào thu nhập chịu thuế, từ đó làm giảm số thuế TNDN mà doanh nghiệp phải nộp.
-Tạo ra "lá chắn thuế" (Tax Shield): Bằng cách giảm thu nhập chịu thuế, khấu hao tạo ra một khoản tiết kiệm thuế, được xem như một lá chắn thuế giúp doanh nghiệp.
- Tác động của phương pháp khấu hao:

+ Khấu hao nhanh: Giúp doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh và giảm nghĩa vụ thuế trong những năm đầu, đặc biệt hữu ích khi doanh nghiệp có lợi nhuận cao.
+ Khấu hao đường thẳng: Phân bổ chi phí khấu hao đều đặn, giúp giá thành sản phẩm ổn định hơn.
-Chi phí được trừ: Chỉ chi phí khấu hao cho tài sản cố định sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh mới được trừ khi tính thuế TNDN.

3. Sai sót thường gặp và giải pháp

Một số sai sót phổ biến:
- Không điều chỉnh khấu hao khi tài sản ngừng sử dụng.
- Tính khấu hao cho tài sản chưa đủ điều kiện ghi nhận TSCĐ.
- Áp dụng sai thời gian khấu hao so với khung quy định.
- Chưa cập nhật các văn bản pháp luật mới, dẫn đến chênh lệch trong quyết toán.

Giải pháp:

- Ban hành chính sách khấu hao rõ ràng, minh bạch và tuân thủ pháp luật.
- Thường xuyên rà soát, đối chiếu với khung thời gian khấu hao theo Thông tư 45/2013/TT-BTC.
- Ứng dụng phần mềm kế toán để tự động tính toán, hạn chế sai sót.
- Đào tạo nhân viên kế toán về cập nhật chuẩn mực và quy định thuế.

Kết luận: Khấu hao TSCĐ không chỉ là chi phí kế toán mà còn là công cụ tài chính – thuế quan trọng. Quản lý tốt khấu hao sẽ giúp doanh nghiệp phản ánh trung thực tình hình tài chính, xây dựng chiến lược lợi nhuận hợp lý và tối ưu hóa nghĩa vụ thuế. Ngược lại, sai sót trong trích khấu hao có thể khiến doanh nghiệp đối diện với rủi ro pháp lý, bị loại chi phí và phát sinh thêm thuế phải nộp. Vì vậy, mỗi doanh nghiệp cần xem khấu hao như “cây cầu” kết nối giữa minh bạch tài chính và quản trị hiệu quả.

Công ty AGS cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.