Case Study Vinamilk (VNM): Người tiên phong áp dụng IFRS tại Việt Nam

1. Tổng quan về IFRS và bối cảnh Việt Nam

IFRS là gì?

IFRS (International Financial Reporting Standards) là hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế được áp dụng tại hơn 140 quốc gia, với mục tiêu:

• Nâng cao tính minh bạch và so sánh quốc tế trong báo cáo tài chính.

• Giúp nhà đầu tư nước ngoài hiểu rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp Việt.

• Tăng khả năng huy động vốn toàn cầu.

2. Khác biệt lớn giữa báo cáo theo VAS và IFRS

(1) IFRS 1 – First-time Adoption of IFRS

Vinamilk phải lập báo cáo chuyển đổi lần đầu, trong đó:

• Điều chỉnh lại các số liệu đầu kỳ,

• Trình bày lại báo cáo tài chính 2 năm liền kề (song song VAS & IFRS),

• Ghi nhận các khoản chênh lệch lũy kế do thay đổi chính sách kế toán.

Ảnh hưởng thực tế: Một số khoản mục tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu thay đổi đáng kể, do IFRS yêu cầu giá trị hợp lý (fair value) thay vì giá gốc (historical cost).

(2) IFRS 16 – Leases (Thuê tài sản)

Tất cả hợp đồng thuê dài hạn phải ghi nhận quyền sử dụng tài sản (Right-of-use asset) và nợ thuê tương ứng.

Tác động tại Vinamilk:

• Tổng tài sản tăng đáng kể do ghi nhận thêm quyền sử dụng mặt bằng, kho bãi, thiết bị.

• Nợ phải trả tăng tương ứng, làm hệ số nợ/tổng tài sản cao hơn.

• Chi phí thuê được phân bổ dần dưới dạng khấu hao + lãi vay, thay vì chi phí thuê hàng kỳ → EBITDA tăng, nhưng lợi nhuận ròng giảm nhẹ.

(3) IFRS 3 – Business Combinations (Lợi thế thương mại & Hợp nhất kinh doanh)

• Đánh giá lại toàn bộ tài sản và nợ phải trả của công ty con theo giá trị hợp lý,

• Ghi nhận lợi thế thương mại (Goodwill) chỉ khi chênh lệch giá mua > giá trị hợp lý thuần.

Tác động:

• Giá trị lợi thế thương mại của Vinamilk tăng đáng kể so với báo cáo VAS.

• Tuy nhiên, IFRS không cho phép trích khấu hao goodwill định kỳ như VAS → thay vào đó, kiểm tra tổn thất (impairment test) hàng năm.
  Điều này làm lợi nhuận IFRS biến động mạnh hơn, phản ánh sát giá trị thực tế của doanh nghiệp hơn.

(4) Báo cáo song song: VAS vs IFRS

Vinamilk công bố song song cả hai báo cáo tài chính nhằm:

• Giúp nhà đầu tư trong nước vẫn theo dõi theo VAS,

• Đồng thời đáp ứng yêu cầu minh bạch quốc tế theo IFRS.

Kết quả:

• Lợi nhuận sau thuế IFRS thấp hơn VAS ~5–7%, do ghi nhận thêm chi phí khấu hao quyền sử dụng tài sản và đánh giá lại công ty con.

• Vốn chủ sở hữu IFRS cao hơn, phản ánh giá trị hợp lý tài sản và goodwill.