Ý nghĩa và nguồn gốc 10 câu ca dao tục ngữ Nhật Bản (Phần 2)

Trong bài viết trước, chúng ta đã hiểu được nghĩa của từ Kotowaza cũng như biết về 5 câu tục ngữ được sử dụng tại Nhật. Hôm nay, hãy cùng AGS tìm hiểu tiếp thêm 5 câu trong bài viết dưới đây nhé.

Thành ngữ này ví với việc "chỉ nhìn thấy cái cây mà không thấy được cả khu rừng", mang nghĩa là quá chú ý đến tiểu tiết mà không nhìn ra toàn cảnh hay bản chất của vấn đề. Hay nói cách khác, "Thấy 1 mà không thấy 10".

🌸 Tục ngữ tương đồng:

「鹿を追う者は山を見ず」 (Người đuổi theo hươu mà không thấy núi)

「木を数えて林を忘れる」 (Đếm cây mà quên rừng)

🌸 Tục ngữ trái nghĩa:

「森を見て木を見ず」 (Thấy rừng mà không thấy cây)

「大局は細部を無視せず」 (Không nên bỏ qua chi tiết trong tổng thể)

🌸 Ý nghĩa:

Vì lợi ích của người khác mà cố tình dấn thân vào việc khó khăn hoặc nguy hiểm. Dù bản thân không được lợi ích gì, nhưng vẫn chấp nhận rủi ro để giải quyết vấn đề và thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự dũng cảm hoặc lòng vị tha.

🌸 Nguồn gốc:

Nguồn gốc được cho là từ truyện ngụ ngôn "Khỉ và Mèo" của Jean de La Fontaine (1621- 1695), nhà thơ người Pháp.

Trong câu chuyện, con khỉ lừa con mèo lấy hạt dẻ đang nướng trong lửa ra giúp mình. Mèo vì nghe theo nên bị bỏng, trong khi khỉ thì ngồi ăn hết hạt dẻ mà không bị thương. Câu chuyện ám chỉ những người bị lợi dụng để làm việc nguy hiểm hoặc chịu rủi ro thay cho người khác, mà bản thân không nhận được lợi ích gì.

🌸 Tục ngữ tương đồng:

「危ない橋を渡る」(Đi qua cây cầu nguy hiểm) - Dấn thân vào việc đầy rủi ro.

「虎穴に入らずんば虎子を得ず」(Không vào hang hổ, sao bắt được hổ con) - Không mạo hiểm thì không có được thành quả.

🌸 Tục ngữ trái nghĩa:

「君子危うきに近寄らず」(Người quân tử tránh xa hiểm nguy).

「触らぬ神に祟りなし」(Không động đến thần thì không bị vạ lây) - Tránh xa rắc rối để không gặp tai họa.

🌸 Ý nghĩa:

Sau khi mưa, mặt đất ướt nhưng lại trở nên rắn chắc và ổn định hơn so với trước khi mưa.

Từ đó, câu này được dùng để ví von rằng sau khi xảy ra xung đột hoặc chuyện không vui, mối quan hệ giữa người với người lại trở nên gắn bó hơn. Sau những cãi vã, chúng ta sẽ lại hiểu nhau hơn và bền chặt hơn.

🌸 Thành ngữ tương đồng:

「喧嘩の後の兄弟会議」(Sau khi cãi nhau, anh em lại càng thân thiết hơn).

「雨の後は上天気」(Sau mưa trời lại sáng).

🌸 Thành ngữ trái nghĩa:

「蟻の穴から堤も崩れる」(Đê lớn cũng có thể sụp từ lỗ kiến nhỏ) - Nghĩa là chuyện nhỏ có thể dẫn đến sụp đổ lớn, trái với tinh thần tích cực của câu trên.

🌸 Ý nghĩa:

"Dục tốc bất đạt", "chậm mà chắc". Khi đang vội, thay vì liều lĩnh đi đường tắt, chọn con đường an toàn và chắc chắn lại thường đến nơi nhanh hơn. Ngoài ra, để đạt được mục tiêu, không nên hấp tấp hay hành động vội vàng mà cần bình tĩnh, kiên nhẫn - như vậy sẽ có kết quả tốt hơn.

🌸 Nguồn gốc:

Tục ngữ này bắt nguồn từ một bài thơ của 宗長 (Sōchō, 1448-1532), thi nhân thời Muromachi.

(Chiếc thuyền ở bến Yahashi tuy đi nhanh, nhưng nếu vội thì hãy đi vòng qua cầu dài Seta.)

“もののふ” nghĩa là võ sĩ (samurai).

“矢橋の舟” là thuyền qua hồ Biwa (nay thuộc tỉnh Shiga), nối giữa Yahashi (thành Kusatsu ngày nay) và Seta (nay thuộc thành phố Ōtsu).

Ngày xưa, từ Kusatsu đến Kyōto có hai đường đi: Đường bộ sẽ đi qua cầu Seta, vòng xa nhưng an toàn. Đường thủy qua hồ Biwa, nhanh hơn nhưng nguy hiểm, dễ bị bão và chìm thuyền.

Vì thế, 「急がば回れ」 nghĩa là "Nếu vội, hãy đi đường vòng - vì an toàn và chắc chắn sẽ đến nơi sớm hơn."

🌸 Ý nghĩa:

Khi còn nhỏ, con nòng nọc (蛙の子) nhìn khác xa với con ếch trưởng thành, nhưng sau này lớn lên nó vẫn trở thành ếch. Từ đó, câu tục ngữ này mang nghĩa: con cái thường giống cha mẹ, cả về tính cách, năng lực hay hoàn cảnh.

Nói cách khác, “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.”

🌸 Câu tục ngữ tương đương:

「瓜の蔓に茄子はならぬ」(Dây dưa không thể ra quả cà) - con cái khó khác hẳn cha mẹ

Vậy là bài viết này cũng đã khép lại 2 phần của chủ đề "Ý nghĩa và nguồn gốc 10 câu ca dao tục ngữ Nhật Bản". Mong bạn đã bỏ túi được 10 câu Kotowaza thông dụng. Công ty AGS cám ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cũng như cơ hội làm việc tại AGS nhé.