Luật Quản lý thuế 2025: Những điểm mới và tác động thực tiễn

HCM DOANH INC

26 thg 12, 2025

Xin chào bạn đọc, chào mừng bạn đến với chuyên mục Pháp luật – Thuế.

Luật Quản lý thuế số 108/2025/QH15 đã được Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025 và có hiệu lực từ 01/07/2026. Không chỉ dừng lại ở việc sửa đổi kỹ thuật, đạo luật này đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong tư duy quản lý thuế tại Việt Nam: lấy chuyển đổi số – quản lý rủi ro – tuân thủ tự nguyện làm nền tảng.

Dựa trên nội dung Luật, bài viết giúp bạn:

Nhận diện các điểm mới cốt lõi của Luật Quản lý thuế 2025;
Đánh giá tác động thực tiễn đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân.

I. Một số điểm mới quan trọng của Luật Quản lý thuế 2025

1. Chuyển đổi tư duy quản lý: Lấy người nộp thuế làm trung tâm

Một trong những thay đổi mang tính nền tảng của Luật Quản lý thuế 2025 là việc khẳng định vai trò trung tâm của người nộp thuế trong toàn bộ hệ thống quản lý.

Bên cạnh yêu cầu tuân thủ nghĩa vụ, Luật đặt ra trách nhiệm cao hơn đối với cơ quan thuế, bao gồm:

Công khai, minh bạch trong quản lý thuế;
Bảo đảm đối xử bình đẳng giữa các nhóm người nộp thuế;
Tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn, khuyến khích tuân thủ tự nguyện, thay vì chỉ chú trọng xử phạt.

👉 So với Luật Quản lý thuế 2019 – vốn nặng về quản lý hành chính và hậu kiểm – cách tiếp cận này cho thấy sự tiệm cận mô hình quản lý thuế hiện đại, phù hợp thông lệ quốc tế.

2. Phân nhóm người nộp thuế và quản lý rủi ro – trụ cột của Luật mới

2.1. Phân nhóm ngay từ nguyên tắc quản lý

Lần đầu tiên, Luật Quản lý thuế quy định phân nhóm người nộp thuế ngay trong Chương I. Việc phân nhóm dựa trên nhiều tiêu chí, như:

Ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh;
Quy mô doanh thu và mức độ đóng góp ngân sách;
Lịch sử, mức độ tuân thủ pháp luật thuế;
Đặc thù mô hình hoạt động (truyền thống, kinh tế số, xuyên biên giới…).

2.2. Ý nghĩa thực tiễn

Cách tiếp cận quản lý theo rủi ro giúp cơ quan thuế:
Tập trung nguồn lực vào các nhóm có nguy cơ vi phạm cao;
Ưu tiên hỗ trợ, tạo thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ tốt;
Giảm tình trạng thanh tra, kiểm tra tràn lan – vấn đề từng gây áp lực lớn cho doanh nghiệp.

👉 Đây là nền móng để Việt Nam áp dụng hiệu quả mô hình quản lý thuế dựa trên rủi ro như nhiều quốc gia phát triển.

3. Mã số thuế gắn với số định danh cá nhân

Luật Quản lý thuế 2025 quy định rõ: mã số thuế của cá nhân, hộ gia đình và hộ kinh doanh chính là số định danh cá nhân theo pháp luật về căn cước. Quy định này mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

Đồng bộ dữ liệu giữa thuế – dân cư – ngân hàng;
Hạn chế tình trạng một cá nhân sử dụng nhiều mã số thuế;
Tạo nền tảng quản lý thu nhập, tài sản và nghĩa vụ thuế xuyên suốt vòng đời.Có thể khẳng định, đây là bước tiến quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái dữ liệu số quốc gia.

4. Quản lý thuế đối với kinh tế số và thương mại điện tử

Luật 2025 tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý thuế đối với:

Tổ chức, cá nhân nước ngoài có thu nhập phát sinh tại Việt Nam;
Hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, thương mại điện tử.

Trách nhiệm của nền tảng số:

Nền tảng số có chức năng đặt hàng và thanh toán phải thực hiện khấu trừ – khai thay – nộp thay thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh;
Trường hợp nền tảng không tham gia khâu thanh toán, nghĩa vụ kê khai vẫn thuộc về người bán.

👉 Quy định này nhằm khắc phục khoảng trống thuế trong nền kinh tế số – vấn đề tồn tại trong nhiều năm qua.

5. Đẩy mạnh tự động hóa: Khai thuế – hoàn thuế – miễn giảm thuế

5.1. Khai thuế và tính thuế tự động

Đối với hộ, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, hệ thống thuế sẽ:

Tự động tổng hợp dữ liệu;
Hỗ trợ lập tờ khai;
Giảm đáng kể thủ tục hành chính và rủi ro sai sót.

5.2. Hoàn thuế tự động – cải cách được kỳ vọng

Luật lần đầu tiên ghi nhận cơ chế hoàn thuế tự động, dựa trên:

Dữ liệu điện tử;
Tiêu chí quản lý rủi ro;
Quy trình xử lý tự động.

👉 Đây là điểm mới được cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu và đầu tư, kỳ vọng cao.

6. Tiền chậm nộp và công khai thông tin: Siết chặt nhưng minh bạch

6.1. Tiền chậm nộp

Luật tiếp tục áp dụng mức 0,03%/ngày, đồng thời làm rõ:

Các trường hợp được miễn do sự kiện bất khả kháng;
Trách nhiệm tự tính của người nộp thuế;
Nghĩa vụ thông báo, giải thích của cơ quan thuế.

6.2. Công khai thông tin người nộp thuế

Thông tin chỉ được công khai trong các trường hợp cụ thể như:

Trốn thuế, chây ỳ nợ thuế;
Vi phạm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của bên thứ ba;
Không chấp hành yêu cầu hợp pháp của cơ quan thuế.

👉 Cách tiếp cận này giúp cân bằng giữa minh bạch quản lý và bảo vệ quyền riêng tư.

7. Bổ sung cơ chế hoàn thuế, miễn, giảm thuế tự động

Tại Điều 18 và Điều 19, Luật Quản lý thuế 2025 bổ sung cơ chế hoàn thuế, miễn, giảm thuế tự động. Theo đó:

Cơ quan thuế có trách nhiệm ứng dụng hệ thống công nghệ để xử lý tự động dựa trên tiêu chí quản lý rủi ro;
Bảo đảm yêu cầu về an toàn, an ninh thông tin;
Việc triển khai được thực hiện theo lộ trình, phù hợp điều kiện thực tế và hướng dẫn của Bộ Tài chính.

👉 Đây là bước cải cách mạnh, góp phần giảm thời gian, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người nộp thuế.

8. Sửa đổi, bổ sung thủ tục hành chính thuế

Không phát sinh thủ tục hành chính mới;
Sửa đổi, bổ sung 07 thủ tục hành chính/nhóm thủ tục hành chính;
Bãi bỏ 02 thủ tục hành chính không còn phù hợp.

👉 Điều này cho thấy định hướng cải cách thủ tục theo hướng đơn giản hóa – số hóa – giảm gánh nặng tuân thủ.

9. Xử lý nợ thuế phát sinh trước 01/7/2026 theo luật mới

Theo khoản 1 và khoản 2 Điều 53 Luật Quản lý thuế 2025, tất cả các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 01/7/2026 đều được xử lý theo quy định của Luật mới.

Quy định chuyển tiếp này nhằm:
Bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật;
Giảm tồn đọng nợ thuế;
Minh bạch hóa số liệu nợ thuế của Nhà nước, phù hợp thực tiễn quản lý.

10. Quyền của người nộp thuế – được mở rộng và bảo đảm rõ ràng hơn

So với Luật Quản lý thuế 2019, Luật 2025 tiếp tục củng cố và bảo đảm thực chất hơn quyền của người nộp thuế, tiêu biểu như:

Quyền được cung cấp thông tin, giải thích, hướng dẫn về chính sách và thủ tục thuế;
Quyền được bảo mật thông tin, dữ liệu thuế;
Quyền được hoàn thuế, miễn, giảm thuế theo cơ chế tự động khi đáp ứng điều kiện;
Quyền khiếu nại, khởi kiện các quyết định hành chính thuế trái pháp luật;
Quyền được bồi thường thiệt hại nếu cơ quan thuế gây thiệt hại theo quy định.

👉 Những quy định này thể hiện rõ định hướng lấy người nộp thuế làm trung tâm, tăng cường niềm tin và thúc đẩy tuân thủ tự nguyện.

II. Các hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý thuế

Luật Quản lý thuế 2025 tiếp tục kế thừa và làm rõ hơn các hành vi bị nghiêm cấm nhằm bảo đảm kỷ cương, minh bạch trong quản lý thuế. Theo đó, các hành vi đáng chú ý gồm:

Thông đồng, bao che giữa người nộp thuế với công chức thuế để trốn thuế, gian lận thuế;
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gây phiền hà, sách nhiễu, hoặc chiếm đoạt tiền thuế;
Cản trở người nộp thuế thực hiện quyền, nghĩa vụ hợp pháp;
Cung cấp, sử dụng thông tin không đúng quy định, làm sai lệch dữ liệu quản lý thuế;
Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm quản lý thuế theo quy định của pháp luật.

👉 Việc nhấn mạnh các hành vi nghiêm cấm cho thấy Luật 2025 không chỉ siết nghĩa vụ của người nộp thuế, mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn đối với đạo đức và trách nhiệm của cơ quan thuế.

III. Đánh giá tác động thực tiễn đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân

Việc Luật Quản lý thuế 2025 chính thức được thông qua không chỉ mang ý nghĩa hoàn thiện khung pháp lý, mà còn tạo ra tác động trực tiếp và dài hạn đến từng nhóm đối tượng trong nền kinh tế.

1. Đối với doanh nghiệp

Gia tăng yêu cầu tuân thủ nhưng theo hướng minh bạch, công bằng hơn: Doanh nghiệp tuân thủ tốt sẽ được xếp nhóm rủi ro thấp, ít bị thanh tra, kiểm tra, qua đó giảm chi phí tuân thủ và rủi ro pháp lý.
Thúc đẩy chuẩn hóa dữ liệu kế toán – thuế: Việc mở rộng cơ chế khai thuế, hoàn thuế tự động buộc doanh nghiệp phải đầu tư nghiêm túc vào hệ thống kế toán, hóa đơn điện tử và quản trị dữ liệu.
Tác động rõ rệt đến doanh nghiệp hoạt động trong kinh tế số, xuyên biên giới: Các doanh nghiệp cung cấp nền tảng số, dịch vụ trung gian thanh toán sẽ phát sinh thêm trách nhiệm khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay.

2. Đối với hộ kinh doanh

Thuận lợi hơn về thủ tục hành chính: Cơ chế tự động hóa trong khai thuế, tính thuế giúp hộ kinh doanh giảm đáng kể thời gian và sai sót khi thực hiện nghĩa vụ thuế.
Minh bạch hóa doanh thu: Việc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế sẽ hạn chế tình trạng ấn định thuế mang tính chủ quan như trước đây.
Gia tăng áp lực tuân thủ đối với hộ kinh doanh trên nền tảng số: Các hộ kinh doanh online cần sớm thích ứng với cơ chế khấu trừ, kê khai thông qua nền tảng.

3. Đối với cá nhân

Quản lý thuế gắn với số định danh cá nhân giúp cá nhân dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời hạn chế rủi ro trùng lặp, sai sót mã số thuế.

Bảo đảm tốt hơn quyền lợi hợp pháp: Quyền được hoàn thuế, bảo mật thông tin, khiếu nại và bồi thường được quy định rõ ràng hơn, góp phần nâng cao niềm tin vào hệ thống thuế.
Thuận lợi cho quản lý thu nhập dài hạn: Đặc biệt đối với cá nhân có nhiều nguồn thu hoặc thu nhập từ nền tảng số.

Kết luận

Luật Quản lý thuế 2025 không chỉ là một lần sửa đổi pháp luật, mà phản ánh sự chuyển mình toàn diện của hệ thống quản lý thuế Việt Nam:

Từ thủ công sang số hóa;
Từ quản lý cứng sang quản lý rủi ro;
Từ “đối đầu” sang đồng hành cùng người nộp thuế.

💥Hiểu đúng và chuẩn bị sớm cho các quy định mới chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp và cá nhân giảm rủi ro pháp lý – tối ưu chi phí – nâng cao năng lực tuân thủ trong giai đoạn tới.

Công ty AGS xin chân thành cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này. Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích cho cuộc sống và công việc, cũng như khai thác thêm góc nhìn mới về lĩnh vực mà bạn đang quan tâm. Đội ngũ AGS sẽ luôn nỗ lực để mang đến những thông tin mới mẻ và hữu ích đến bạn trong thời gian tới. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin cùng như cơ hội việc làm tại AGS nhé.